NWO-toekenningen voor zes Utrechtse onderzoekers

Lorena De Vita, Merel van Goch, Ruud Hortensius, Verena Seibel, Friedemann Polzin en Iryna Susha krijgen een subsidie binnen het Open Competitie SGW programma van NWO. De financiering van maximaal 50.000 euro biedt onderzoekers de kans om een veelbelovend idee of vernieuwend initiatief op te starten. In totaal ontvangen 60 onderzoeksprojecten een beurs uit het pilot programma.

Projecten en laureaten

Project: Wording Repair: Digitally Unveiling the History of Reparative Justice in the Words of a Forgotten Diary

Dankzij deze beurs kunnen mijn team en ik baanbrekend onderzoek doen.

Herstelbetalingen in de woorden van een vergeten dagboek

De Duitse jurist Otto Küster (1907-1989) wijdde een groot deel van zijn professionele leven aan de strijd voor herstelbetalingen aan overlevenden van de Holocaust. De aantekeningen die hij bijna dagelijks maakte in zijn persoonlijke dagboeken waren nooit openbaar voor onderzoekers. Tot nu.

Dit project onderzoekt de geschiedenis van herstelbetalingen in de nasleep van massale mensenrechtenschendingen, met behulp van digitale middelen. Wording Repair maakt gebruik van handschriftherkenningstechnologie (HCR) en helpt deze technologie verder te ontwikkelen. Het project levert bottom-up inzichten op die zullen bijdragen aan het opkomende onderzoeksgebied van de historische herstelstudies.

“Dankzij deze beurs kunnen mijn team en ik baanbrekend onderzoek doen”, reageert De Vita. “We brengen uiterst persoonlijke geschiedenissen samen met die over instellingen en herstelpraktijken in de nasleep van grove mensenrechtenschendingen, en traceren de geschiedenis van een van de meest delicate en complexe onderwerpen die de loop van de twintigste eeuw hebben gekenmerkt.”

Project: Once Upon a Time in Academia: How Campus Novels Can Improve PhD Candidates’ Well-being

Wat is de invloed van campusromans op het welzijn van promovendi?

De invloed van campusromans op het welzijn van promovendi

Het welzijn van promovendi staat onder druk en velen ervaren zogenaamde imposter-gevoelens. Lezen voor plezier verhoogt het welzijn van mensen: verhalen, en vooral humor in verhalen, kunnen mensen helpen door een reflectieve afstand tot de werkelijkheid te creëren.

In haar onderzoek veronderstelt Merel van Goch dat campusromans – romans die zich afspelen op universiteitscampussen, verteld vanuit het perspectief van wetenschappers of studenten – bijzonder effectief zijn, omdat ze worden gekenmerkt door donkere humor en satire. Ze laat groepen promovendi samen reflecteren op campusromanteksten, en onderzoeken de interactie tussen teksten en lezers, en de effecten van groepsreflectie op het welzijn.

“Dit project verschilt van andere voorstellen om de imposter-gevoelens van promovendi te verlichten, omdat het kijkt naar de inzet van een evidence-based, niet-academische vrijetijdsbesteding om hun situatie te verbeteren”, zegt Van Goch. “Met deze subsidie kunnen we bijdragen aan een groeiend onderzoeksveld, want het onderzoek naar de positieve invloed van gezamenlijk lezen op het geestelijk welzijn stapelt zich gestaag op, maar bevindt zich nog in een verkennend stadium.”

Project: A group-centred mobile lab to study the impact of artificial intelligence on family social dynamics

De vraag is hoe we de familiedynamiek kunnen beschrijven in dit tijdperk van kunstmatige intelligentie.

Virtuele assistenten

Hortensius stelt in zijn project dat virtuele assistenten steeds meer onderdeel uitmaken van families: “De vraag is hoe we de familiedynamiek kunnen beschrijven in dit tijdperk van kunstmatige intelligentie.” Met zijn project wil de Utrechtse wetenschapper een nieuw groepsgericht mobiel lab ontwikkelen om de invloed van interacties met virtuele assistenten op de sociale dynamiek van families te begrijpen. “Door gebruik te maken van een innovatieve neurocognitie-in-de-thuissituatie benadering kunnen we zowel gedrags- als hersenmetingen van alle familieleden doen. Zo brengen we de sociale dynamiek zeer gedetailleerd en helder in kaart.”

Project: Why do contacts with natives increase migrants’ chances on the labor market? The role of system knowledge

Er wordt verondersteld dat autochtone Nederlanders systeemkennis over de Nederlandse arbeidsmarkt overdragen aan mensen met een migratieachtergrond.

Kansen van migranten op de arbeidsmarkt

Seibel merkt in haar onderzoeksproject op dat mensen met een migratieachtergrond, in vergelijking met autochtone Nederlanders, nog steeds ondervertegenwoordigd zijn op de Nederlandse arbeidsmarkt. Dit geldt volgens de onderzoeker veel minder voor migranten die sociale relaties onderhouden met autochtone Nederlanders. Seibel: “In de literatuur wordt verondersteld dat autochtone Nederlanders systeemkennis over de Nederlandse arbeidsmarkt overdragen aan mensen met een migratieachtergrond, wat cruciaal is voor hun zoektocht naar werk. Deze veronderstelling is echter nooit empirisch getoetst.” De Utrechtse wetenschapper wil met haar project onderzoeken waarom contacten met autochtone Nederlanders inderdaad de kennis van migranten over de Nederlandse arbeidsmarkt vergroten, en daarmee de kansen van migranten op de arbeidsmarkt positief beïnvloeden.

Project: The new reality of double materiality – towards an integrated perspective on financial and societal value creation in firms

Ik ben heel blij dat NWO mijn onderzoeksvoorstel voor dit relevante onderwerp heeft gehonoreerd.

Gezien de urgentie van de klimaatcrisis en andere maatschappelijke uitdagingen is de oproep aan bedrijven om hier gehoor aan te geven de afgelopen jaren toegenomen. Maar aan welke onderwerpen moeten bedrijven prioriteit geven? Tot nu toe bleef dit beperkt tot kwesties die gemakkelijk kunnen worden gemeten en gerapporteerd en die een risico voor het bedrijf inhouden. Dit onderzoeksproject zal gebruik maken van een nieuwe dataset die een 'geobjectiveerde' maatschappelijke voetafdruk van bedrijven omvat (inclusief de impact op de samenleving). Hierdoor kan een belangrijke stap worden gezet naar een holistisch verband tussen financiële en maatschappelijke waardecreatie in bedrijven. 

Friedemann Polzin over zijn toekenning

"Ik ben heel blij dat NWO mijn onderzoeksvoorstel voor dit relevante onderwerp heeft gehonoreerd. Gezien het feit dat we nog weinig tijd hebben om onze economie en het bedrijfsleven op een duurzaam pad te sturen, zijn nieuwe meetinstrumenten die mogelijk tot grotere gedragsveranderingen leiden, hard nodig. Ik hoop daar met dit project aan bij te kunnen dragen. Het onderzoek sluit ook aan bij recente ontwikkelingen op het gebied van regulering en transparantie van ondernemingsprestaties."

Project: Data purchasing by governments in the context of societal challenges: A mapping study

Overheden nemen steeds vaker hun toevlucht tot het kopen van gegevens van de particuliere sector. Dit brengt verschillende uitdagingen met zich mee.

Dit project is de eerste poging om systematisch een wetenschappelijke basis te creëren over wanneer, hoe en voor welke doeleinden Nederlandse (lokale) overheden gegevens uit de private sector kopen en wat de (nadelige) effecten daarvan kunnen zijn. Tijdens dit onderzoek werkt Susha (faculteit Geowetenschappen) samen met de Data School, een onderwijs- en onderzoeksplatform van de Universiteit Utrecht. Wetenschappers verbonden aan de Data School geven actief vorm aan de digitale samenleving en onderzoeken hoe burgerschap en democratie veranderen door dataficatie en algoritmisering.