ERC Advanced Grant voor Albert Heck

Albert Heck, faculteitshoogleraar bij de faculteit Bètawetenschappen, ontvangt een prestigieuze ERC Advanced Grant. Met deze beurs van 2,5 miljoen euro kan Hecks team nieuwe technieken ontwikkelen om een dieper moleculair inzicht te krijgen in ons immuunsysteem. Het team richt zich op de ontwikkeling van massaspectrometrie en proteomics om de moleculaire complexiteit van menselijke antilichamen te onderzoeken.

Antilichamen zijn eiwitten die een sleutelrol spelen in ons afweersysteem. Ze zijn verantwoordelijk voor het opsporen en uitschakelen van lichaamsvreemde stoffen en organismen. Samen met zijn onderzoeksteam werpt Albert Heck nieuw licht op de enorme diversiteit en de structurele kenmerken van antilichamen.

Het zit in ons bloed

Met de ERC Advanced Grant kan Heck grote stappen zetten om nieuwe massaspectrometrie-technieken te ontwikkelen. Hiermee kunnen ze in kaart brengen wat de samenstelling van het repertoire van antilichamen in ons bloed is. Het doel is om te onderzoeken hoe die samenstelling varieert van persoon tot persoon, en hoe dit verandert bij specifieke ziektestadia of als gevolg van therapeutische behandelingen. Hiermee wil Heck de bestaande kennis naar een hoger plan tillen, en niet meer slechts één type antilichaam begrijpen, maar het volledige scala daarvan.

Hecks team kijkt rechtstreeks naar de antilichamen die in het bloed circuleren, wat lange tijd technisch onmogelijk werd geacht

Rechtstreeks meten

Hecks aanpak om het immuunsysteem te bestuderen verschilt fundamenteel van gebruikelijke methoden. Tot nu toe bestuderen onderzoekers in dit vakgebied vooral genetisch materiaal (DNA of RNA) om meer te leren over antilichamen. Heck kijkt echter direct naar de antilichamen die in het bloed circuleren. Lange tijd werd dit technisch onmogelijk geacht, maar zijn team heeft de afgelopen jaren methoden ontwikkeld om dit rechtstreeks te kunnen doen, uit slechts een paar druppels bloed. Hierdoor kunnen ze veel preciezer in kaart brengen hoe ons immuunsysteem reageert.

Nieuwe behandelingen

Hecks onderzoek kan een nieuwe wending geven aan de manier waarop we ziekten begrijpen en behandelen. Iedereen heeft bijvoorbeeld een unieke set van antilichamen. Sommigen maken bovendien ‘superantilichamen’ die superieur zijn in het uitschakelen van bepaalde virussen, bacteriën of zelfs kanker. Als onderzoekers deze antilichamen kunnen opsporen en daarna zelf produceren, kan dit nieuwe behandelingen opleveren tegen infecties, kanker en auto-immuunziekten.

Dit is een erkenning door onze vakgenoten dat de onderzoekslijn die we een paar jaar geleden hebben ingezet een enorme impact heeft.

“De ERC Advanced Grant opent veel nieuwe mogelijkheden voor ons team,” zegt Heck. “Dit is ronduit fantastisch! Maar het gaat niet alleen om het geldbedrag dat bij de toekenning hoort. Het is ook een erkenning door onze vakgenoten dat de onderzoekslijn die we een paar jaar geleden hebben ingezet een enorme impact heeft. Het heeft alles in zich om op termijn veel fundamentele ontdekkingen op te leveren, en uiteindelijk effectievere therapieën.”

Nog grotere stappen

Het onderzoek van Heck is bij uitstek een voorbeeld van hoe doorbraken in fundamentele technologieën allerlei ontwikkelingen in gang kunnen zetten die uiteindelijk de maatschappij te goede komen. Met de ERC-subsidie op zak kan Heck de komende jaren daarin nog grotere stappen nemen.