"Een beter milieu begint niet bij de klimaattop"
Bij de klimaatonderhandelingen in Parijs spelen wereldleiders en hun meester onderhandelaars de hoofdrol. Een zaak van het hoogste politieke niveau dus. Dat we onze wereldleiders nodig hebben, lijdt geen twijfel. Het is echter een illusie om te denken dat mondiale klimaatactie louter of vooral van hen zou moeten komen. Het is een zaak van ons allemaal. Gelukkig zien we op meer lokaal niveau in allerlei landen hoopgevende initiatieven en ontwikkelingen die bijdragen aan het beteugelen van klimaatverandering (met een duur woord 'mitigatie' genoemd) en het omgaan met de gevolgen van klimaatverandering (adaptatie). Grote kans dat de positieve voorbeelden al verstopt zitten in uw eigen smartphone of tablet (over dit laatste straks meer).
In Nederland hebben op veel plekken groepen burgers en bewoners zelf de handen in elkaar geslagen. Ecowijken gericht op het anders omgaan met energie, water, groen, maar ook op het anders samen leven (soms letterlijk: “weg met die schutting”) schieten als paddenstoelen uit de grond. Bent u wel eens op, in of bij het Dakpark Rotterdam geweest? Omwonenden hebben een grote rol gespeeld bij het initiëren, inrichten en beheren ervan. En dan hebben we het nog niet gehad over acties die bewoners steeds vaker nemen in of rond hun eigen huis: zelf energie opwekken, maar ook zelf bijdragen aan het vasthouden en bergen van regenwater. Dit laatste zal bij toenemende klimaatverandering steeds vaker nodig zijn.
Gefeliciteerd, ook u doet al mee aan de deeleconomie.
Over naar de apps op uw smartphone of tablet. nu.nl? Facebook? Een muziekspeler? Een hardloop-app? Een weer-app? Vast wel. Maar misschien ook: AirBNB, Peerby, Snappcar? Ja? Gefeliciteerd, ook u doet al mee aan de deeleconomie, waarin niet het bezitten maar het kunnen gebruiken van consumptiegoederen centraal staat en waarin – het is al bijna een platitude – 'delen het nieuwe hebben' is.
De Nederlandse politicoloog en planoloog Maarten Hajer spreekt in verband met bovengenoemde (en andere) ontwikkelingen over een “energieke samenleving”. Energie van burgers om in actie te komen is er in onze mondige en goed opgeleide samenleving in overvloed, zo betoogt hij terecht. Het is echter zaak om deze energie op de juiste wijze te benutten, zodanig dat deze positief bijdraagt aan het realiseren van klimaatactie. Energieke mensen kun je namelijk ook frustreren (bijvoorbeeld met Kafkaëske regelgeving).
Het credo 'dat een beter milieu bij onszelf begint', geldt vandaag nog steeds.
De vraag komt op of onze wereldleiders de voortrekkers van klimaatactie zijn, kunnen zijn, willen zijn of moeten zijn. Minstens even belangrijk lijkt het oogsten van de positieve energie in verschillende samenlevingen. Het Copernicus Institute of Sustainable Development heeft onderzoek naar dit soort bottom-up initiatieven hoog op de agenda staan en probeert zo een bijdrage te leveren. Maar de uitdaging voor ons allemaal (zeker niet alleen overheden) bestaat eruit om initiatieven op te starten, op te merken, uit te dragen, waar nodig op elkaar af te stemmen en te ondersteunen met kennis en geld. Het credo 'dat een beter milieu bij onszelf begint', geldt vandaag nog steeds en in veel sterkere mate dan in de jaren 80.
Voor wie meer wil lezen:
Botsman, R. en Rogers, R. (2010), What's Mine Is Yours: The Rise of Collaborative Consumption.
Hajer, M. (2011), De energieke samenleving. Op zoek naar een sturingsfilosofie voor een schone economie, Den Haag: Planbureau voor de Leefomgeving.