Jacobus Henricus van 't Hoff

Eerste Nobelprijs voor Natuurkunde (1901)

Stereochemie: basis voor de ruimtelijke scheikunde

September 1873 liet Henry van 't Hoff zich in Utrecht inschrijven. In december van datzelfde jaar deed hij zijn doctoraal examen en een jaar later promoveerde hij.

Beroemd proefschrift

Vlak voor zijn proefschrift publiceerde hij een artikel van twaalf pagina's: 'Voorstel tot Uitbreiding der Tegenwoordig in de Scheikunde gebruikte Structuurformules in de Ruimte'. Dit artikel zou hem beroemd maken omdat hierin de basis gelegd wordt voor de ruimtelijke scheikunde, de stereochemie, en het handelt voor het eerst over het asymmetrisch koolstofatoom. Deze eerste theorie van Van 't Hoff's was gebaseerd op voorstellingsvermogen, het proefondervindelijk bewijs kwam van anderen.

Verstrooid, slordig gekleed en verdiept in zijn ontdekking.

Onbetaald universitair docent

Van 't Hoff is in Utrecht nooit professor geworden ondanks de vacature voor de positie en het besef dat Van 't Hoff een genius was. Op zijn proefschrift had Van 't Hoff namelijk het logo van zijn favoriete kroeg en studentengezelschap gezet.

Hierdoor was de universiteit bang dat hij meer zou feesten dan werken. Een directeur van een hbs noemde hem verstrooid, slordig gekleed en 'verdiept in zijn ontdekking'. Van 't Hoff besloot een baan als onbetaald universitair docent aan te nemen. Zijn eerste betaalde baan was bij de Veeartsenijschool die in 1927 de faculteit Diergeneeskunde zou worden. In 1878 werd hij professor in Amsterdam waar bij bleef tot hij 18 jaar later in Berlijn een leerstoel aangeboden kreeg.

Beweging en evenwicht in chemische reacties

In 1884 publiceerde hij zijn eerste werk: Etudes de dynamique (1884). In dit wel op onderzoek gebaseerde werk over beweging en evenwicht in chemische reacties, ontgon Van 't Hoff wederom nieuw terrein en verbond hij natuur- en scheikunde. In 1901 kreeg hij de eerste Nobelprijs voor de chemie voor zijn toepassing in de scheikunde van eenvoudige principes uit de mechanica en de thermodynamica. De Universiteit Utrecht heeft een laboratorium naar Van 't Hoff genoemd.