NWO-Veni voor zes Utrechtse geesteswetenschappers

Zes wetenschappers van de faculteit Geesteswetenschappen krijgen dit jaar een NWO-Veni beurs van ieder 250.000 euro. Hiermee kunnen zij gedurende drie jaar hun eigen onderzoeksideeën verder ontwikkelen. In totaal ontvingen 25 onderzoekers van de Universiteit Utrecht een beurs.

Er is steeds meer bewijs dat laatmiddeleeuwse kopiisten de spelling van oude teksten drastisch veranderden, zodat ze nóg ouder en moeilijker leken dan ze al waren. Het is echter onduidelijk waarom ze dat deden en ook hoe goed ze hierin waren

Dr. Nike Stam: Updaten en downdaten: Hoe laatmiddeleeuwse Ierse kopiisten zich bemoeiden met de orthografie van vroegmiddeleeuwse teksten.

Hoewel de meeste mensen huiveren als je het woord ‘spelling’ laat vallen, is het een heel fascinerend onderwerp dat ons veel kan vertellen over de manier waarop men door de eeuwen heen met geschreven teksten is omgegaan. Uit Ierland, bijvoorbeeld, is er steeds meer bewijs dat laatmiddeleeuwse kopiisten de spelling van oude teksten drastisch veranderden, zodat ze nóg ouder en moeilijker leken dan ze al waren. Het is echter onduidelijk waarom ze dat deden en ook hoe goed ze hierin waren, en dit is precies wat ik in het VENI-project zal onderzoeken. Het is belangrijk om dit goed te doorgronden, omdat we anders als wetenschappers niet met zekerheid het onderscheid kunnen maken tussen teksten die echt oud zijn en teksten die ouder gemaakt zijn door hun kopiisten. En dit geldt niet alleen voor Ierse teksten: in alle historische vakgebieden zijn we afhankelijk van allerlei soorten kopiisten. Het is daarom belangrijk om te begrijpen wat voor aanpassingen aan hun brontekst zij zichzelf toestonden. Ik vind het een enorme eer om met een VENI-beurs aan dit project te mogen werken en ik heb er ongelooflijk veel zin in!

Dr. Niels Kerssens: De platformisering van het primair onderwijs: publieke waarden in gevaar

Noodgedwongen thuisonderwijs tijdens de lockdown in maart 2020  gaf een enorme impuls aan de reeds vergevorderde digitalisering van het Nederlands primair onderwijs. Onderwijsplatforms van private tech-bedrijven verwerven in toenemende mate zeggenschap over de organisatie van het publieke basisonderwijs en verbinden via hun platforms nieuwe waarden aan leren, zoals flexibiliteit, personalisatie en kwantificatie. Mijn project onderzoekt de impact van digitalisering op onderwijswaarden in het Nederlands basisonderwijs en bestudeert hoe publieke waarden zoals gelijkheid, sociale verbondenheid, autonomie en geborgenheid te behouden in het gebruik van digitale onderwijsplatforms.

Wat is bijvoorbeeld de impact van leerlingvolgsystemen op geborgenheid? Het gedrag en de voortgang van ieder kind kan in detail worden gemonitord. Dat biedt nieuwe kansen voor efficiënte en effectieve interventies in het leerproces, maar roept tegelijkertijd vragen op over de status van het klaslokaal als geborgen leeromgeving.

De Veni vormt een uitzonderlijke mogelijkheid om in deze tijd waarin onderwijs versneld digitaliseert een bijdrage te leveren aan het doordacht en verantwoord gebruiken van onderwijstechnologie. De planning is dan ook om onderzoeksresultaten snel tot nut te maken voor onderwijsprofessionals. Zo zal ik een online besluitvormingstool ontwikkelen die scholen en leerkrachten moet helpen om publieke onderwijswaarden te borgen bij de aanschaf en het gebruik van digitale onderwijstechnologie. Tevens kan mijn project een belangrijke bijdrage leveren aan een nieuw internationaal onderzoeksgebied gericht op onderwijsdigitalisering door vanuit een casestudy op het nationale en lokale niveau van Nederlandse basisscholen een vraagstuk van internationaal belang te onderzoeken over de impact van private onderwijsplatforms op de organisatie van een publiek Europees onderwijssysteem.

Dr. Janna Coomans: Prijs van Veiligheid: Brandgevaar en stedelijke ontwikkeling in de Nederlanden 1250-1650

Pre-industriële steden werden geplaagd door branden vanwege houtbouw en het gebruik van open vuur. Janna Coomans gaat onderzoeken hoe Nederlandse steden hun sociaal-politieke organisatie en omgeving aanpasten om deze risico's te verminderen. Dit geeft inzicht in zowel de impact van (grootschalige) incidenten als die van preventieve praktijken om deze te voorkomen.

Gezien de opkomst van extremistische denkbeelden in Europa en wereldwijd, is het vandaag de dag des te urgenter om de rol te benadrukken die kunst en cultuur spelen bij het bedenken van alternatieve mogelijkheden om de wereld te veranderen.

Dr. Layal Ftouni: Ecologies of Violence: Affirmations of Life in Arab Cultural Production

In 2012 stelde de Verenigde Naties dat de Gazastrook in 2020 "onleefbaar" zou zijn. Hoe wordt het leven in stand gehouden in een toestand van onleefbaarheid, zowel voor de mens als voor de omgeving? Mijn onderzoek verkent de vraag naar het leven en het leven aan de grenzen met de dood onder dehumaniserende omstandigheden van oorlog en kolonialisme. Het onderzoek richt zich op creatieve praktijken (romans, poëzie, film, hedendaagse kunst) die voortkomen uit Syrië en het bezette Palestina en verkent het vermogen van de kunst om het leven te bevestigen buiten de juridische en politieke oordelen over wat het betekent om 'mens' te zijn vandaag de dag.

"Ik ben meer dan verheugd om de VENI-beurs te ontvangen. Ik heb het afgelopen jaar aan het voorstel gewerkt en ben erg enthousiast dat ik nu de tijd en aandacht aan het onderzoek kan besteden. De VENI-aanvraagprocedure is zonder twijfel een veeleisend en rigoureus proces geweest, maar het was ook zeer de moeite waard. Ik ben dankbaar voor de nauwe betrokkenheid van de commissie bij het project, en voor al het harde werk en de administratieve inspanningen die "achter de schermen" gebeuren om van de Veni SSH een inclusieve en kritische ruimte te maken voor toekomstig onderzoek in de sociale en geesteswetenschappen. Gezien de opkomst van extremistische denkbeelden in Europa en wereldwijd, is het vandaag de dag des te urgenter om de rol te benadrukken die kunst en cultuur spelen bij het bedenken van alternatieve mogelijkheden om de wereld te veranderen."

Dr. Tessel Boerma: Wat zeg je? Taal als voorspeller voor psychose in het 22q11.2 deletiesyndroom

Het 22q11.2 deletiesyndroom (22q11DS) is een uniek model voor onderzoek naar risico op psychose. Er zijn sterke indicaties dat psychose voorafgegaan wordt door atypische taalkenmerken. Ten behoeve van inzicht in onderliggende mechanismen en vroege identificatie van deze slopende ziekte, bestudeert Tessel Boerma in dit project taal in relatie tot (pre)psychotische symptomen in 22q11DS.

Het verhaal van LGSM laat zien dat de strijd voor sociale en economische rechtvaardigheid effectieve coalities vereist, soms met onwaarschijnlijke partners. Dit verhaal is belangrijk omdat het ons kan leren hoe deze coalities kunnen ontstaan ondanks de verschillen die er zijn, wat vandaag de dag een zeer urgente zaak is in Europa, de Verenigde Staten en wereldwijd.

Dr. Gianmaria Colpani: Coalities die Verschil Doorkruisen: Een Studie naar Lesbians and Gays Support the Miners

Dankzij het NWO-Talentprogramma Veni zal ik de komende drie jaar onderzoek doen naar het inspirerende verhaal van Lesbians and Gays Support the Miners (LGSM), een solidariteitsgroep die actief was in Londen tijdens de historische mijnwerkersstaking van 1984-1985. Ik zal in meerdere archieven graven en ik zal voormalige leden van LGSM en andere activisten die toen betrokken waren bij de solidariteitsbeweging voor de mijnwerkers interviewen. Zo zal ik niet alleen de coalitie tussen LGSM en de mijnwerkers bestuderen, maar ook het netwerk van politieke relaties dat LGSM heeft opgebouwd met andere groeperingen tijdens de strijd tegen de autoritaire regering van Margaret Thatcher.