Introductie

Het is een van de ambities van Anne Keirse om te ontdekken wat het verbintenissenrecht van morgen is. De samenhang van onderdelen van het recht hanteert zij als een eerste leidraad bij haar onderzoek. Een tweede streven is het vinden van een juiste balans van onderlinge verantwoordelijkheden van justitiabelen. De bij de verbintenis betrokken maatschappelijke orde vormt een derde baken in haar zoektocht.

Zij richt zich in haar onderzoek op de ontwikkeling van het nationale en Europese verbintenissenrecht in ruime zin. Wat is de koers die het verbintenissenrecht is ingeslagen? Hoe en waarom wil zij die koers beïnvloeden? Anne Keirse wil ertoe bijdragen dat het verbintenissenrecht wordt ingezet niet alleen om maatschappelijk ongewenst gedrag te sanctioneren, maar met name ook om voor de toekomst gewenst gedrag te faciliteren. Bij dit onderzoek naar de vraag in hoeverre en op welke wijze het verbintenissenrecht van Europese en nationale bron of andere vormen van verbintenissenrechtelijke regulering moeten worden ingezet, betrekt zij de verhouding van deze verbintenissenrechtelijke instrumenten tot aanpalende leerstukken binnen het Europese en nationale recht. In het bijzonder beoogt zij te ontwaren hoe kan worden geoptimaliseerd dat burgers en ondernemingen hun (maatschappelijke) verantwoordelijkheid dragen.

Probleemstelling

De kernvraag van haar onderzoek is of de regels van het verbintenissenrecht van Europese en nationale bron toereikend zijn om het gedrag van burgers en ondernemingen op een juiste, adequate en rechtvaardige wijze te kunnen reguleren. Bij een negatieve beantwoording van deze vraag expliciteert zij waar zich de knelpunten bevinden en hoe die opgelost kunnen worden. Welke ontwikkelingen van Europees verbintenissenrecht zijn gewenst? Wat is de invloed van het Europese recht op het Nederlandse verbintenissentenrecht? Wat zou die invloed moeten zijn?

Deze probleemstelling benadert zij vanuit de voornoemde drieledige focus op samenhang, balans en maatschappelijke orde. 
 

Knelpunten

De drieledige visie brengt een drietal knelpunten en hun oplossingen aan het licht.

Mede als gevolg van de somtijds ondoorzichtige en inconsistente stapeling van beschermingsinstrumenten van contractuele en buitencontractuele aard is de verhouding tussen deze werktuigen zoek geraakt en krijgen de instrumenten niet allemaal de verdiende prioriteit.De relatief eenzijdige benadering is traditioneel een valkuil van het recht. Door de verbintenis als een wederzijdse verantwoordelijkheid te positioneren wordt het hiermee samenhangende gevaar dat de nadruk komt te liggen op verplaatsing in plaats van beperking van schade gekeerd.  Maar er is meer. Ook tussen de beginselen die door de verhouding van partijen worden opgelegd en de samenleving als geheel heerst een spanningsveld. Door een geïntegreerde benadering van het verbintenissenrecht waarbij het samenspel van de in de samenleving geldende beginselen de ruimte krijgt zijn de belangen in het geding beter te verwezenlijken.

Deze knelpunten vragen om een herijking van het verbintenissenrecht waarbij de elementen samenhang, balans en maatschappelijk orde de leidraad vormen.

Methode van onderzoek

Anne Keirse ziet de rechtsvergelijking, zowel de externe als interne variant, als speerpunt van haar onderzoeksbeleid, alsook haar participatie in internationale onderzoeksnetwerken. Daarbij richt zij zich met name op het vinden van de argumenten voor of tegen een bepaalde inzet van het verbintenissenrecht en op de uitgangspunten ten aanzien van de ontwikkeling daarvan.

In aansluiting op haar tweede studie aan de Groningse Faculteit der Wijsbegeerte en de Faculteit der Psychologie wil zij de resultaten van andere disciplines bij mijn onderzoek betrekken en de argumentatieve methodologie omarmen. Het is haar ervaring en overtuiging dat louter juridisch dogmatische argumentatie onvoldoende is om het recht van morgen te vinden. De geschiedenis leert dat rechtsvorming zelden uitsluitend wordt ingegeven met het oog op een inhoudelijk beter recht. Het is zaak om vanuit een multidimensionale benadering de werkelijke redenen voor rechtsvorming te expliciteren, zodat gefundeerd voor een bepaalde koers kan worden gekozen.