Ommezwaai plankton bij opwarmende oceaan

Het oplopen van CO₂-concentraties in de lucht en het verder opwarmen van de aarde kunnen leiden tot een omwenteling van de dominante planktonsoort in de oceanen. Dit blijkt uit onderzoek van NESSC/IMAU-onderzoekers Amber Boot, Anna von der Heydt en Henk Dijkstra dat vandaag verschijnt in het tijdschrift Geophysical Research Letters. Het onderzoek laat een verschuiving van de dominante planktonsoort in de Atlantische Oceaan zien indien de uitstoot van CO₂ hoog blijft tot aan het einde van deze eeuw.

Een verschuiving van de planktonpopulaties heeft ook negatieve gevolgen voor de opslag van CO₂ in de diepe oceaanwateren. Relatief meer CO₂ zal hierdoor in de atmosfeer achterblijven en klimaatverandering verergeren, zo laten de onderzoekers zien. 

Opslag diepe oceaan

Plankton is een verzamelnaam voor een groot aantal verschillende micro-organismen die in oceaanwater leven. Het meeste plankton is microscopisch klein, maar speelt een grote rol in het opnemen van door mensen in de atmosfeer gebracht CO₂. Mede door plankton worden grote hoeveelheden CO₂ opgeslagen in het diepere gedeelte van de oceaan, waar het voor duizenden jaren niet meer kan bijdragen aan klimaatverandering. Dit biologische proces is een natuurlijke rem op de nog altijd groeiende concentraties van CO₂ in de lucht. Maar de productie van planktonsoorten en de snelheid waarmee CO₂ wordt afgevoerd naar de diepe oceaan zijn wel afhankelijk van omgevingsfactoren die juist onder de invloed van hoge CO₂-concentraties kunnen veranderen.

Als onderdeel van haar promotietraject bij het NESSC onderzocht Amber Boot hoe een toename van CO₂ in de lucht de plankton in de oceanen kan beïnvloeden. Met hulp van een oceaanmodel onderzocht ze de respons van de oceanen indien de CO₂ in de lucht tot het jaar 2100 sterk blijft toenemen. Het resultaat van dit scenario laat zien dat aan het eind van deze eeuw de nu dominante planktonsoorten in de Atlantische Oceaan verdwijnen en worden vervangen door andere populaties.

Deze planktontypes zijn echter minder efficiënt in het opnemen van CO₂ uit de lucht. De capaciteit van de oceaan om CO₂ op te nemen en door te sluizen naar de diepe oceaan wordt hierdoor kleiner. De verschuiving van de planktonpopulaties resulteert daarom in een hogere concentratie van CO₂ in de lucht, wat de gevolgen van klimaatverandering nog verder kan versterken.