Humor maakt leren leuker en effectiever

Humor heeft een positieve invloed op de manier waarop we nieuwe dingen leren en ervaren. Dat concludeert Madelijn Strick van de Universiteit Utrecht in haar onderzoek Laat me niet lachen!, een onderzoek dat zij met medewerking van het televisieprogramma Het Klokhuis gedaan heeft. Stricks onderzoek bevestigt dat humoristische sketches helpen om informatie op een prettigere manier over te brengen naar de ontvanger. Haar onderzoek maakt deel uit van het Weekend van de Wetenschap.

De Utrechtse onderzoeker verdeelde mensen in verschillende groepen. Sommige mensen keken naar een fragment van Het Klokhuis met alleen feitelijke informatie, zonder grappige sketch, terwijl anderen een fragment zagen waarin een grappige sketch werd afgewisseld met de informatie, zoals gebruikelijk is in Het Klokhuis.

Zwaarder zonder humor

Alle onderzochte groepen deelden unaniem dat ze een plezierige kijkervaring hadden, ongeacht het onderwerp van de aflevering en de aanwezigheid van een humorvolle sketch. Na het bekijken van het fragment rapporteerden de deelnemers meer positieve dan negatieve emoties. Deelnemers die een fragment zonder sketch met humor hadden gezien gaven aan dat ze iets minder vrolijk werden en minder plezier beleefden aan het fragment, vooral bij fragmenten van Het Klokhuis over emotioneel zwaardere thema's zoals depressie en chemotherapie. Zonder de humorvolle sketches worden de onderwerpen als iets zwaarder ervaren. De humorvolle sketches maken Het Klokhuis dus nog aantrekkelijker om naar te kijken, wat het grote bereik van het programma kan verklaren.

Timing

Opvallend was dat de humoristische sketches de kijkervaring vooral verbeterden wanneer ze halverwege of aan het einde van een filmpje werden geplaatst, terwijl ze minder effectief waren aan het begin. Dit suggereert dat de timing van humor een belangrijke rol speelt bij het verbeteren van de kijkervaring.

De luchtigheid van humor laat een boodschap zachter landen.

Humor en leereffect

Er werden geen effecten van de humorvolle sketch gevonden op de mate waarin deelnemers de kennis uit de informatieve stukken begrepen of onthielden. Humor had geen positieve maar ook geen negatieve invloed op de aandacht van de kijkers of hun vermogen om de inhoud te begrijpen. Strick: “We vinden geen bewijs dat de toevoeging van humor nodig is om het leereffect te versterken. Een verklaring daarvoor kan zijn dat de informatieve stukken van Het Klokhuis van zichzelf al leuk en toegankelijk genoeg zijn."

Zachter landen

De resultaten sluiten volgens Strick aan bij eerder onderzoek over de positieve effecten van humor in communicatie. “Onderzoek laat zien dat de luchtigheid van humor kan zorgen dat een boodschap zachter landt. De humorvolle sketches in Het Klokhuis brengen de informatie op een andere, meer menselijke manier. De afwisseling tussen informatie en humor maakt de kijkervaring compleet.”