Paul Leseman studeerde psychologie (major) en linguïstiek (minor) aan de Universiteit van Amsterdam en was daarna werkzaam als onderzoeker bij de Rotterdamse Schooladviesdienst en de Erasmus Universiteit. Hij promoveerde in 1990 (cum laude) aan de Erasmus Universiteit Rotterdam op een proefschrift over de structurele en pedagogische determinanten van schoolloopbanen. Van 1990-1995 was hij postdoctoraal onderzoeker in het kader van het Programma Academieonderzoekers van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen. Van 1994 tot 2002 werkte hij als hoofdonderzoeker en docent in de pedagogische wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. Van 2000-2003 was hij visiting scholar aan de Freie Universität Berlin, afdeling Kleinkindpädagogik. Sinds 2003 is hij hoogleraar orthopedagogiek aan de Universiteit Utrecht. Hij was wetenschappelijk directeur van het Langeveld Instituut voor pedagogisch en onderwijskundig onderzoek (2004-2009), voorzitter van het Department Pedagogische en Onderwijskundige Wetenschappen (2005-2009), en voorzitter van de nationale onderzoeksschool voor de pedagogische wetenschappen ISED (2010-2012). Hij was leider van de nationale cohortstudie pre-COOL naar de langetermijneffecten van voorschoolse opvang en educatie op de ontwikkeling van kinderen (2009-2022), wetenschappelijk coördinator van het Europese FP7 project CARE (Curriculum and Quality Assessment and Impact Analysis of European Early Childhood Education and Care; 2014-2016) en het Europese Horizon 2020 project ISOTIS (Inclusive Education and Social Support to Tackle Inequalities in Society; 2017-2019), en mede-projectleider van het EU Horizon 2020 project L2TOR naar het gebruik van sociale robots als meertalige taaltutoren voor jonge kinderen (2016-2018). Hij is betrokken bij de Landelijke Kwaliteitsmonitor Kinderopvang (LKK; 2017-2027) en mede-projectleider van het cohortonderzoek EVENING (2019-2024) naar de effecten van voorschoolse educatie. Daarnaast is hij lid van de wetenschappelijke adviesraad van het Centre for Evaluation and Monitoring (CEM) van Durham University (sinds 2015), lid van de wetenschappelijke adviesraad van de Bamberg University Graduate School of Social Sciences (BAGSS; sinds 2015), lid van de wetenschappelijke adviesraad van het Leibniz-Institut für Bildungsverläufe (LIfBi; sinds 2017), lid van de OECD Technical Advisory Committee bij de TALIS en Starting Strong Staff Surveys (sinds 2016), lid van de internationale review commissie van het Noorse pedagogische en onderwijskundige onderzoek (UTDEVAL; 2016-2018), en adviseur van UNESCO met betrekking tot curriculum en pedagogiek van vroege opvang en educatie (sinds 2022). Publicaties betreffen o.m. vroege taalontwikkeling en meertaligheid, ontluikende geletterdheid en gecijferdheid, ontwikkeling van executieve functies, zelfregulatie en creativiteit, effecten van voor- en vroegschoolse interventieprogramma’s, en geletterdheid van adolescenten.