Er is brede consensus dat onderwijsvernieuwing meer moet worden gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en dat (vo-) scholen daar meer bij moeten worden betrokken. In 2011 spraken zes vo-scholen in de regio Utrecht, de Hogeschool Utrecht en de Universiteit Utrecht af om intensief te gaan samenwerken bij het opleiden van (aanstaande) leraren, onderwijsontwikkeling en –onderzoek. Dit deden zij in het Profeed project – een project waarin de kwaliteit van feedback aan leerlingen centraal staat.

Doelstelling

Docentprofessionalisering die zich richt op de kwaliteit van feedback aan leerlingen kan veel betekenen voor de verbetering van de dagelijkse onderwijspraktijk. Feedback is een van de krachtigste variabelen in het onderwijs, maar het effect ervan is afhankelijk van het type feedback, hoe het wordt gegeven en hoe het past binnen toetsprogramma’s. Het Profeed project had als doel om het professionele leren van docenten over het geven van adequate feedback te bevorderen. Om schoolontwikkeling te stimuleren werd dit leren gecombineerd met het uitvoeren van onderzoek en het opleiden van studenten.

Inhoud

Op de deelnemende scholen zijn ontwikkelgroepen samengesteld. Hierin ontworpen docenten (docentonderzoekers) en onderzoekers van de Universiteit Utrecht samen (docent)professionaliseringsactiviteiten over het geven van feedback aan leerlingen. Ook hebben zij de evaluatie hiervan ontworpen en uitgevoerd, ondersteund door het onderzoek dat studenten van de lerarenopleiding uitvoerden. Naast deze inhoudelijke professionalisering namen per school twee docenten als docentonderzoekers deel in het onderzoeksdeel van het project: ze onderzochten het effect van de gekozen professionalisering. Ze werkten samen met een ervaren onderzoeker van het Centrum voor Onderwijs en Leren en deden aldus ervaring als praktijkonderzoeker op.

Resultaten

Gedurende de drie jaar dat het project liep zijn er op alle scholen professionaliseringstrajecten (ontwikkeld en) onderzoekmatig geëvalueerd. De deelnemende docenten gaven aan veel geleerd te hebben, variërend van kennis over (de complexiteit van) feedback tot inzicht in hun eigen gedrag in en buiten de les. Bij een aantal docenten was een kwalitatief verschil in feedbackgedrag waar te nemen. Ook zijn er op verschillende scholen ondersteunende producten ontwikkeld, die ervoor zorgen dat opgedane kennis voor de hele school beschikbaar wordt en blijft. De uitkomsten zijn jaarlijks op een conferentie gedeeld. Vanaf begin 2016 zijn de uitkomsten in boekvorm beschikbaar.

Opdrachtgever

Het ministerie van OCW.

Betrokkenen

Profeed is een project van studenten, docenten, lerarenopleiders, trainers, adviseurs, onderzoekers en schoolleiders binnen het samenwerkingsverband Samen Opleiden, Ontwikkelen en Onderzoeken van zes VO-scholen in de regio Utrecht, de Hogeschool Utrecht en Onderwijsadvies & Training (Centrum voor Onderwijs en Leren, Universiteit Utrecht). 

De scholen die in het Profeed project participeren, maken tevens onderdeel uit van het samenwerkingsverband van de Utrechtse Academische Opleidings School (AOS).

Looptijd

Mei 2012 – september 2015

Bijzonderheden

Het Profeed project is opgenomen in registerleraar.nl, het beroepsregister voor leraren in (o.a.) het voortgezet onderwijs.

Naar aanleiding van het project is een boek geschreven: Feedback ontkend/t.

• dr. Ineke Lam

Dit project richt zich op hoe de interesses van jongeren zich ontwikkelen in de loop van hun studie, maar ook daarvoor. Het gaat hierbij om alle interesses, dus ook bezigheden rondom vrijetijdsbesteding, familie en medestudenten. Op deze manier wordt een beeld verkregen van de dynamiek van alles wat er omgaat in een persoon.

Zie ook www.intinonderzoek.nl

• Joris Beek MSc
• dr. Jael Draijer MSc
• prof. dr. Sanne Akkerman