Ruim half miljoen euro uit FOM-Projectruimte voor Henk Stoof en Dries van Oosten

Prof. Henk Stoof en dr. Dries van Oosten (Natuur- en Sterrenkunde) krijgen ruim een half miljoen euro uit de FOM-Projectruimte voor hun onderzoeksvoorstel ‘Shaping the sound of light’. Doel van hun voorstel is het maken en onderzoeken van een zogenaamd Bose-Einstein condensaat van licht. Dit is zowel interessant voor fundamenteel onderzoek naar zwarte gaten als voor toepassingen in de opto-elektronica. Slechts 8 van de 24 ingediende Projectruimte-voorstellen werden gehonoreerd.

Een Bose-Einstein condensaat is een bijzondere aggregatietoestand die normaal alleen ontstaat bij temperaturen net boven het absolute nulpunt. De atomen bevinden zich dan allemaal in de grondtoestand, waardoor ze niet meer te onderscheiden zijn en zich als één geheel gedragen. Het bijzondere van een Bose-Einstein condensaat van licht is dat dit bij kamertemperatuur gemaakt kan worden.

Flexibel en controleerbaar

Dit is al eerder in Bonn aangetoond door het licht op te sluiten in een doosje met daarin een kleurstof. Van Oosten en Stoof gaan het licht echter opsluiten in een halfgeleidermateriaal met daarin een regelmatig patroon van gaten gevuld met lucht. Dit maakt het systeem veel flexibeler en controleerbaarder, wat belangrijk is voor de specifieke toepassingen die zij voor ogen hebben.

Zwart gat

Een Bose-Einstein condensaat van licht zal zich gedragen als een superfluïde vloeistof, legt Henk Stoof, hoogleraar theoretische natuurkunde uit. “Hierdoor kunnen in het condensaat ook geluidsgolven optreden en dat verklaart de titel van ons voorstel. Wij willen eerst een aantal bijzondere eigenschappen van deze unieke vloeistof bestuderen en begrijpen en vervolgens gebruiken om er een analogon van een zwart gat mee te maken. Daarmee hopen we onder andere in het laboratorium voor het eerst de beroemde Hawking straling van een zwart gat te kunnen aantonen.”