Mobiele telefoongebruikers hebben geen hoger risico op hersentumoren

Onderzoekers hebben in een grootschalige internationale studie, COSMOS, het mobiel telefoongebruik van meer dan 250.000 personen bestudeerd om te onderzoeken of mensen die mobiele telefoons veelvuldig en gedurende een lange periode gebruiken een hoger risico op hersentumoren hebben dan anderen. De studie, waarbij het Institute for Risk Assessment Sciences (IRAS) van de Universiteit Utrecht het Nederlandse deel leidde, vond geen verband tussen het gebruik van mobiele telefoons en het risico op hersentumoren.

Eerdere studies hadden methodologische tekortkomingen die het moeilijk maakten om stevige conclusies te trekken. "We hebben informatie verkregen over daadwerkelijk telefoongebruik via providers en konden zeer gedetailleerd telefoongebruik van gebruiker over een lange tijd reconstrueren", zegt prof. Roel Vermeulen van het IRAS van de Universiteit Utrecht.

"Voor het eerst heeft een cohortstudie aangetoond dat degenen die de meeste uren getelefoneerd hebben geen hoger risico lopen op het ontwikkelen van een hersentumor dan anderen", zegt prof. Maria Feychting, hoogleraar aan het Instituut voor Milieugeneeskunde, Karolinska Institutet, die het COSMOS-onderzoek naar het risico op kanker heeft geleid.

Zorgen

Het wijdverbreide gebruik van mobiele telefoons en andere draadloze communicatiemiddelen heeft geleid tot zorgen dat de elektromagnetische straling en radiofrequentie van mobiele technologieën kanker en andere ziekten kan veroorzaken. De WHO en de EU hebben gevraagd om hoogwaardige studies. Daarom werd het COSMOS-onderzoek bijna 20 jaar geleden gestart.

Tussen 2007 en 2013 hebben een groot aantal mensen in Denemarken, Finland, Nederland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk gedetailleerde vragen beantwoord over hun mobiele telefoongebruik. Bovendien werd informatie over gespreksduur verkregen van providers. Vervolgens werden de deelnemers gevolgd in kankerregistraties om eventueel nieuw ontwikkelde hersentumoren te ontdekken. Het voorkomen van hersentumoren bij de tien procent die gedurende hun hele leven de meeste uren aan een mobiele telefoon hebben besteed, verschilde niet van degenen die de mobiele telefoon aanzienlijk minder gebruikten. Personen die meer dan 15 jaar voor deelname aan het COSMOS-onderzoek waren begonnen met het gebruik van een mobiele telefoon, hadden niet meer risico op het krijgen van de ziekte dan degenen die een kortere tijd een mobiele telefoon gebruikten.

Eerdere studies

Sommige eerdere studies hebben een verband gemeld tussen het gebruik van mobiele telefoons en het voorkomen van hersentumoren. Daar werden mensen die al waren gediagnosticeerd met een hersentumor en gezonde controlegevallen gecontacteerd. Met een dergelijke aanpak bestaat het risico dat de patiënten hun vorige mobiele telefoongebruik overschatten. Dergelijke geheugenfouten kunnen van invloed zijn op de resultaten. In COSMOS hebben de deelnemers de vragen beantwoord voordat iemand ziek werd. Daarom kan de ziekte geen invloed hebben gehad op hoe deelnemers zich het vroegere mobiele telefoongebruik herinnerden.

COSMOS is tot nu toe de enige studie die een prospectief cohortontwerp heeft kunnen combineren met gedetailleerde informatie over de omvang van het mobiele telefoongebruik. Eerdere cohortstudies hadden alleen informatie over wanneer de deelnemers begonnen met het gebruik van mobiele telefoons. Deze studies vonden ook geen verband met hersentumoren, maar zijn bekritiseerd omdat ze geen informatie bevatten over hoeveel deelnemers hun mobiele telefoons gebruikten. COSMOS heeft nu aangetoond dat zelfs degenen die het meest telefoneerden geen hoger risico lopen op hersentumoren dan anderen.

In 2011 classificeerde het kankeronderzoeksinstituut van de WHO, IARC, radiofrequente velden als "mogelijk carcinogeen". Deze beoordeling was grotendeels gebaseerd op de zogenaamde case-control studies die retrospectief hersentumorpatiënten en gezonde controlegroepen vroegen naar hun eerdere mobiele telefoongebruik. De onderzoekers wijzen erop dat de resultaten van COSMOS een belangrijke bijdrage zullen leveren aan het wetenschappelijk bewijs voor toekomstige gezondheidsrisicobeoordelingen. ”Het op tijd verschijnen van de resultaten van de COSMOS studie zal het verschil maken in de huidige risico evaluatie door de Radiation and Health afdeling van de WHO in Genève, die momenteel plaatsvindt om de zogeheten 'monograph' over radiofrequente straling uit 1993 te actualiseren”, zegt prof. Hans Kromhout die als hoogleraar verbonden in aan de Universiteit Utrecht en deel uitmaakt van de WHO Task Group.