Mate van vertrouwen in schoolsysteem grote voorspeller schooluitval

Onderzoekers van de Universiteit Utrecht gingen op zoek naar de voorspellers van schooluitval. Hun bevindingen zijn te lezen in het toonaangevende tijdschrift Nature Communications. Het team onder leiding van Catrin Finkenauer, wetenschappelijk directeur van Dynamics of Youth en hoogleraar Jeugdstudies, vroeg zich in het artikel onder meer af of institutioneel vertrouwen een voorspeller is voor schooluitval. “Wat bleek? Het is een van de allerbelangrijkste voorspellers.”    

Weten waarom jongeren stoppen met school is van groot belang. Finkenauer: “Schooluitval is wereldwijd een consistente voorspeller voor levenssucces. Het kan zoveel zeggen over je toekomst: wat voor een werk je gaat doen, hoe je relaties verlopen, hoe je gezondheid zal zijn.”

1231 mbo-studenten

De Utrechtse onderzoekers, afkomstig van de drie faculteiten Recht, Economie, Bestuur en Organisatie (REBO), Geowetenschappen en Sociale Wetenschappen, ondervroegen 1231 mbo-studenten in Nederland. De vragenlijsten werden in november 2019 afgenomen. In oktober 2020 kregen de Utrechtse wetenschappers van de deelnemende mbo-instellingen de cijfers van schoolverlaters.

Vertrouwen in schoolsysteem

Het is bekend dat een lage Sociaaleconomische Status (SES) een voorspeller is van schooluitval. In hun Nature-artikel bevestigen de onderzoekers deze bevinding. Finkenauer: “Maar in onderzoek naar schooluitval is er weinig aandacht voor institutioneel vertrouwen. Wij vroegen de jongeren daarom: in welke mate vertrouw je de overheid, de politie, het schoolsysteem, de media? Hoe lager dit vertrouwen in instituties was, hoe groter de kans op schooluitval bleek.”

Om schooluitval aan te pakken moeten we het vertrouwen in de school vergroten.

Directeuren

Dit onderzoeksresultaat is een eye-opener, allicht ook voor directeuren van mbo’s. “Professionals, onderzoekers en ook directeuren wijten schooluitval niet zelden aan zaken als motivatie of mentale problemen van de student. Maar ons onderzoek laat zien: het is niet alleen een individueel probleem, maar zeker ook een systeemprobleem. Om schooluitval aan te pakken moeten we het vertrouwen in de school vergroten, en bij sommigen leerlingen echt repareren.”

Transparant en eerlijk

Vertrouwen is niet iets wat zomaar is op te eisen. Vertrouwen moet je verdienen, zo stelt de Utrechtse hoogleraar Jeugdstudies. “Als school moet je het vertrouwen waard zijn, hierbij kun je denken aan transparantie: je besluitvormingen moeten transparant zijn. En op school dienen er duidelijke en begrijpelijke regels te zijn. Communiceer daarnaast eerlijk, en houd je aan je beloftes. Dus probeer niet recht te praten wat krom is, en bied je excuses aan als het onverhoopt anders gaat dan gepland. Op die manier kan vertrouwen terugkeren en groeien. Het is niet wezenlijk anders dan hoe instituties als politici of politie vertrouwen van volwassenen moeten verdienen.”