Etnisch diverse voetbalverenigingen hebben ondersteuning nodig
Sportverenigingen en zeker amateur voetbalclubs zijn de afgelopen decennia qua etnische samenstelling steeds diverser geworden. Tot nu toe is niet grootschalig onderzocht wat daarvan de gevolgen zijn. Daarom heeft Arend van Haaften voor zijn promotieonderzoek de gegevens over het voetbalverenigingslidmaatschap van ruim twee miljoen Nederlanders over een periode van tien jaar bestudeerd.
Arend van Haaften promoveerde op 20 december 2022 op zijn proefschrift Ethnic sorting in football. A quantitative analysis of ethnicity and membership in Dutch amateur football bij het departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap (USBO) van de Universiteit Utrecht.
Voorkeur voor club met relatief veel leden van eigen etnische achtergrond
Van Haaften laat zien dat etnische achtergrond een doorslaggevende rol speelt in de kans dat mensen lid worden en blijven van een voetbalclub. Leden van alle achtergronden hebben een voorkeur voor een club met relatief veel leden met de eigen etnische achtergrond en daarnaast weinig etnische verschillen tussen de leden. Dit leidt niet alleen tot meer verloop onder leden met een migratieachtergrond en etnische segregatie tussen clubs, maar ook tot extra uitdagingen voor clubs die een grotere diversiteit kennen.
Onderlinge verschillen zijn soms ingewikkeld of ongemakkelijk
De totale participatie van leden uit minderheidsgroepen in het amateurvoetbal is overigens blijven stijgen. Sommige groepen vertonen zelfs hogere lidmaatschapspercentages dan burgers met een Nederlandse achtergrond. Hoewel dit zeker een reden tot optimisme is, moeten beleidsmakers en uitvoerders ook oppassen voor een kortere duur van de lidmaatschapsbanden. Uit Van Haaftens onderzoek blijkt namelijk dat naarmate de etnische diversiteit van clubs toeneemt, ook het verloop van de leden toeneemt. Want juist die diversiteit en niet, zoals vaak wordt gedacht, de ‘cultuur’ van minderheidsgroepen leidt tot hogere uitvalcijfers. Etnisch diverse clubs zullen meer moeite hebben om een voldoende stabiele ledenbasis te verwerven, wat de continuïteit van de clubs in gevaar kan brengen.
Onderlinge verschillen zijn soms ingewikkeld of ongemakkelijk – voor iedereen, dat is niet gekoppeld aan een bepaalde etnische achtergrond,
zegt Van Haaften. Het is goed om je daar, ook als overheid of sportbond, bewust van te zijn. Een divers ledenbestand en een diverse omgeving brengen extra uitdagingen met zich mee voor een vereniging. Dat betekent niet dat we die diversiteit uit de weg moeten gaan – als dat al zou kunnen - maar wel dat we moeten erkennen dat het nodig is om daar extra energie in te steken. Dat verdienen die verenigingen en hun leden ook.
Aanbeveling: extra ondersteuning voor verenigingen
Op basis van zijn onderzoek beveelt Van Haaften aan dat de overheid en sportorganisaties clubs extra ondersteunen, zodat ze kunnen blijven dienen als een van de belangrijkste sportaanbieders en ontmoetingsplaatsen voor zowel huidige als toekomstige generaties van alle etnische achtergronden.
Die ondersteuning kan komen van het rijk, gemeenten, sportbonden en lokale sportorganisaties, bijvoorbeeld in de vorm van verenigingsondersteuning of het tijdelijk aanstellen van betaalde krachten. Zij zouden clubs kunnen adviseren en helpen bij het rekruteren en behouden van nieuwe leden, het invullen van kaderfuncties en het opstellen van toekomstbestendig beleid. Daarnaast kan er specifiek aandacht worden geschonken aan een inclusieve clubcultuur waarbinnen leden met verschillende achtergronden zich op hun gemak voelen. Niet iedere vereniging zal daar namelijk op eigen kracht aan toekomen.
Relevantie voor andere organisaties
Het startpunt voor Arend Van Haaftens promotieonderzoek was de vraag naar wat het gevolg van etnische verscheidenheid is voor de onderlinge relaties in groepen en organisaties die we met elkaar creëren. De uitkomsten van zijn onderzoek zijn dan ook niet alleen relevant voor voetbalclubs en andere sportverenigingen maar ook voor allerlei andere organisaties, zowel publiek als privaat.