Eerste Entrepreneurial Ecosystem Index van Afrika gelanceerd

Tijdens de Global Entrepreneurship Conference GEC+Africa in Kaapstad is voor het eerst de African Entrepreneurial Ecosystem Index (AEEI) gepresenteerd. De lancering van deze index vond plaats in aanwezigheid van Afrikaanse ministers, onderzoekers, beleidsmakers, investeerders en ondernemers. Het is de eerste meting van de kwaliteit van het ondernemersklimaat op het Afrikaanse continent, waarmee stakeholders in de landen en regio’s aan de slag kunnen. De African Entrepreneurial Ecosystem Index is samengesteld door een internationaal team van wetenschappers, waaronder onderzoekers verbonden aan de Universiteit Utrecht - onder leiding van Erik Stam (Utrecht University School of Economics).

Met de African Entrepreneurial Ecosystem Index kunnen we voor het eerst een overzicht en inzicht geven in de enorme diversiteit in de omstandigheden voor ondernemerschap in Afrika, op een manier die ook aangrijpingspunten biedt ter verbetering van deze condities, om een betere kwaliteit van ondernemerschap en duurzame ontwikkeling te realiseren in Afrikaanse landen, aldus Erik Stam.

African Entrepreneurial Ecosystem Index (AEEI)

In de AEE Index zijn kernelementen van ecosystemen voor ondernemerschap samengebracht om een inzichtelijke data infrastructuur te creëren. We richten ons op zeven uitdagingsgebieden voor de context van ondernemerschap in Afrika, zegt Erik Stam. Dat varieert van governance (kwaliteit van de rechtsstaat maar bijvoorbeeld ook hoe makkelijk het is om een bedrijf te registreren) tot cultuur (de mate van vertrouwen, variabelen in ondernemerschapscultuur) tot support (de mate waarin mensen netwerken hebben, er supporthubs zijn etc.).’ Andere kernelementen zijn human capital, finance, toegang tot de markt en de fysieke infrastructuur.

We hebben daar heel veel verschillende databronnen voor bij elkaar moeten brengen om een vergelijkbaar en voldoende dekkend overzicht te maken, zegt Stam. Dat was in Afrika wel een veel grotere uitdaging dan bijvoorbeeld in Europa. Bovendien moet je je afvragen of wat je in Europa gewend bent te doen, wel past in de lokale context in Afrika. Maar daar is nu echt iets moois uitgekomen. Uiteindelijk beschikken we van 27 landen over de complete data.

Top vijf

We kunnen de index gebruiken om voor elk land een eerste doorkijkje te geven in de kwaliteit van het ecosysteem voor ondernemerschap. Stakeholders in het land en de regio’s kunnen de zwakste schakels identificeren en daarmee aan de slag gaan om die te verbeteren. Op allerlei sub-indicatoren kunnen de data desgewenst natuurlijk verfijnder inzicht geven, zegt Stam.

Wat valt er op, als we naar de index kijken? In de top vijf zien we Mauritius bovenaan staan en Tunesië en Marokko als runners up. Met name Tunesië doet het best goed de laatste tien jaar en is nu de nummer drie van Afrika. Maar betekent dat dat ze het overal goed op doen? vraagt Stam zich hardop af. Als je naar de data kijkt, zie je dat op het gebied van Governance en Infrastructuur de indexwaarden heel goed zijn, net als in Human Capital maar dat Tunesië in Finance, Support en Market Access nog relatief zwak is. Daar liggen dus nog uitdagingen.

We bieden een beter inzicht in de sterkten en zwakten van de condities voor ondernemerschap en economische ontwikkeling in Afrika.

Met het samenstellen van deze African Entrepreneurial Ecosystem Index bieden we beter inzicht in de sterkten en zwakten van de condities voor ondernemerschap en economische ontwikkeling in Afrika. Het Afrikaanse continent kent een enorm jonge en groeiende bevolking, en is rijk aan hulpbronnen die van grote waarde zijn, gaat Stam verder. We zien een grote diversiteit in de kwaliteit van ondernemerschapsecosystemen, waarmee deze kansen kunnen worden omgezet in welvaart voor allen. Er is een groep landen, in zowel Sub-Sahara (bijvoorbeeld Botswana, Ghana, Kenya, Mauritius, Nigeria, Rwanda, Senegal) als Noord-Afrika (bijvoorbeeld Egypte, Marokko, Tunesië) waar middels ondernemerschap een sprong in welvaart gemaakt wordt, maar ook landen (zoals Zuid-Afrika) waar een achteruitgang plaatsvindt.

Niet alle Afrikaanse landen in de AEE Index

De onderzoekers hebben niet alle 54 Afrikaanse landen volledig in kaart kunnen brengen. Voor de ontbrekende landen hebben zij niet voldoende data kunnen verzamelen om de index te construeren. Dat hangt van allerlei context gebonden factoren af, en er moet in het algemeen nog veel gebeuren om de data-infrastructuur voor het hele continent op orde te krijgen, aldus Stam. Een dergelijke dataverzameling is ook nog niet eerder in Afrika gedaan,’ zegt hij. ‘We kunnen wel veronderstellen dat landen die er niet in zitten zoals bijvoorbeeld Tsjaad en de Centraal Afrikaanse Republiek, een lager niveau ecosysteem hebben dan de 25 landen waarvan we de complete data hebben.

Jaarlijks terugkerende index

Hoe gaat het verder? De AEE Index is tijdens de Global Entrepreneurship Conference (13 en 14 maart in Kaapstad, Zuid-Afrika) gelanceerd, met o.a. een workshop gericht op beleid, waaraan diverse ministers, staatssecretarissen en beleidsmakers deelnamen als ook met een onderzoeksworkshop, waarin vooral aandacht werd besteed aan hoe de index tot stand gekomen is, en hoe die verder verbeterd zou kunnen worden. 

Het is de bedoeling dat de indexering ieder jaar herhaald gaat worden. Niet alleen om de data voor academisch gebruik publiek te maken maar zeker ook om de gegevens steeds gebruiksvriendelijker te kunnen aanbieden, zodat ze ingezet kunnen worden voor verdere verbetering van de condities voor ondernemerschap, door overheden, investeerders en ondernemers zelf. Het is een mooi begin van een heel positief narratief, aldus Stam.

Onderzoeksteam

De AEE Index is mede tot stand gekomen dankzij een aantal belangrijke samenwerkende partijen, met name de Innovation for Policy Foundation (I4Policy) en Stellenbosch University. Vanuit de Utrecht University School of Economics (U.S.E.) zijn betrokken: Kwabena Addo, Robert McDonald, Emmanuel Mensah en Erik Stam.

Via het flagship initiative Entrepreneurship-led Sustainable Development in Africa van het Utrecht University Centre for Global Challenges wil de Universiteit Utrecht in de komende jaren ook verder bijdragen aan een data en dialoog gedreven benadering van ondernemerschapsecosystemen, die tot duurzame economische ontwikkeling moet leiden.

Meer informatie

Wilt u meer weten over de AEE Index? Neem dan contact op met Erik Stam: e.stam@uu.nl.