Alex Oude Elferink in podcast over het zeerecht

Een nieuwe aflevering van de Mr.Werken-podcast gaat over het zeerecht. Alex Oude Elferink, hoogleraar internationaal recht van de zee (verbonden aan het Netherlands Institute for the Law of the Sea en het Utrecht Centre for Water, Oceans and Sustainability Law) spreekt er over zijn vakgebied. "Er is voldoende regelgeving, maar een gebrek aan politieke wil om te komen tot uitvoering", zegt hij onder meer over de handhaving en het beheer van de internationale wateren. 

Oude Elferink legt uit in welke zones de zee is verdeeld – de territoriale wateren, de Exclusieve Economische Zone (EEZ) en de 'volle zee' daarbuiten – en welke rechtsmacht kuststaten daar bezitten en hoe ze deze kunnen uitoefenen. "Binnen de EEZ geldt de vrijheid van scheepvaart en ook de vrijheid van het leggen van kabels en pijpleidingen. Met name het leggen van internetkabels is vandaag de dag natuurlijk een hele belangrijke vrijheid. Dat verklaart waarom de rechten van kuststaten voorbij de territoriale zee beperkt zijn, vanwege de belangen van de internationale gemeenschap, waardoor je niet aan alle individuele kuststaten toestemming hoeft te vragen."  

Verder komt het VN-zeerechtverdrag ter sprake – het raamwerkverdrag United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS) – en hoe moeilijk het momenteel blijkt om binnen dat kader afspraken te maken tussen staten over een betere bescherming van de biodiversiteit binnen afgebakende zones van de internationele wateren. Oude Elferink stelt dat – in het verlengde van de toenemende 'climatization' van het recht die momenteel gaande is – ook een 'oceanization' van het recht goed zou zijn; het gaat hier toch om zo'n tweederde van het ecosysteem op aarde. "Er is voldoende regelgeving maar een gebrek aan politieke wil om te komen tot uitvoering. In het Zeerechtverdrag zit een heel hoofdstuk over de overdracht van technologie en capaciteitsopbouw van ontwikkelingslanden, maar die afspraken zijn zeer algemeen gesteld, en in de praktijk is daar weinig van terecht gekomen."

Sprekend over de onderhandelingen in UNCLOS-verband mogen, wat hem betreft, de regels aangescherpt worden, óók als dat ertoe leidt dat dan minder landen aan boord zijn. Want in elk geval ligt er dan een goede meetlat, waarvan een indirect effect van uit kan gaan op niet-deelnemende partijen. "Wat het Zeerechtverdrag nu niet heeft is een Conferentie van de Partijen, die beslissingen kan nemen, en dat zien veel mensen als een gebrek. Binnen een nieuw verdrag zou er wel zo'n COP komen, maar de onderhandelingen daarvoor verlopen heel moeizaam, en de indruk bestaat dat – naarmate men dichterbij een concrete tekst komt – deze toch weer verwaterd wordt, en oorspronkelijk bedachte verplichtingen worden teruggedraaid."

De podcast is gemaakt door advocaat contracten- en ondernemingsrecht Liza Stellingwerf (zie Mr.WerkenPodcast) en is te beluisteren via Spotify