Tektoniek Modelleer Laboratorium (TecLab)
Benieuwd waarom tektonische platen uit elkaar vallen, hoe gebergten ontstaan, of waarom sommige delen van continenten steeds hoger worden terwijl anderen de aarde in duiken?
In het Tektoniek Modelleer Laboratorium (“TecLab”) van de onderzoeksgroep Tektoniek van de Universiteit Utrecht wordt onderzoek van wereldniveau verricht om de fundamentele processen achter grootschalige vervorming (deformatie) van de aardkorst en lithosfeer beter te begrijpen.
Voorbeelden van deze deformatieprocessen:
- het uit elkaar vallen van continenten
- het vormen van nieuwe oceanen
- het ontstaan van nieuwe gebergten
Deze deformatieprocessen worden aangedreven door de beweging van en interactie tussen tektonische platen, vaak op tijdschalen van miljoenen jaren. De deformatie die in het TecLab wordt onderzocht variëert in grootte, van enkele tot duizenden kilometers.
Combinatie van experimenten
Om de betrokken processen, factoren en parameters te onderzoeken passen we in het TecLab een innovatieve methode toe: we combineren de gegevens uit veldwerk, numerieke (computer-) modellen en analoge experimenten. Op deze manier benutten we de sterke kanten van elk van deze drie vormen van wetenschap en kunnen we de beperkingen van de ene methode opvangen door de ander. Hierdoor kunnen we onderzoeksresultaten beter tegen het licht houden, wat de kwaliteit van de resultaten uiteindelijk ten goede komt. Een voorbeeld is onderzoek naar de diepere aarde: we kunnen niet tientallen kilometers diep boren (beperking van veldwerk), maar met geofysische modellen kunnen we tóch voorspellen wat er zich in de aarde bevindt.
Maatschappelijk nut
De resultaten van het onderzoek bieden ons nieuwe data en inzichten die belangrijk zijn voor de samenleving, bijvoorbeeld:
- voor de ontwikkeling van de duurzame energiesector (geothermie) in sedimentaire bekkens
- de beperking van aardbevingsgevaar in dichtbevolkte stedelijke gebieden
- het in kaart brengen van zeespiegelverandering als gevolg van het stijgen of dalen van continenten
Onderzoeksvolgorde
De drijfveer achter het opzetten van analoge experimenten is het gebrek aan kennis over bepaalde geologische processen. Hierdoor loopt het onderzoek vaak in de volgende volgorde:
- het verzamelen van velddata en observaties
- ontwikkeling van een hypothese om de veldobservaties te kunnen verklaren
- opzetten en uitvoeren van analoge modellen om de hypothese te testen
- interpretatie, terugkoppeling en vergelijking van experimentele resultaten met velddata
