Serbian Paramilitaries and the Breakup of Yugoslavia: State Connections and Patterns of Violence

Deze publicatie, geschreven door universitair docent Internationale geschiedenis Iva Vukušić, is het eerste boek dat een uitgebreide analyse biedt van het ontstaan, de aard en de functie van Servische paramilitaire eenheden tijdens de gewelddadige opsplitsing van Joegoslavië.

Paramilitaire eenheden

In het boek onderzoekt Vukušić de aard en functies van de paramilitaire eenheden gedurende de jaren negentig, en hun banden met de staat en president Slobodan Milošević. Het onderzoek is gebaseerd op de archieven van het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag, dat tientallen processen heeft gevoerd in verband met paramilitair geweld, en verslagen van gerechtelijke procedures uit de regio.

Vukušić bespreekt hoe en waarom bepaalde belangrijke paramilitaire eenheden ontstonden, hoe ze gedurende het decennium functioneerden en veranderden, en hoe ze waren gelieerd aan de staat, het Milošević-regime en de georganiseerde misdaad.

De studie onderzoekt dus de onderling samenhangende ideologische, politieke en sociale factoren en processen die de paramilitaire betrokkenheid hebben gestimuleerd, en beoordeelt het effect van deze betrokkenheid op de slachtoffers van paramilitair geweld en op de staat en de samenleving waarvoor de eenheden zogenaamd vochten.

Uitbesteding van geweld

Vukušić betoogt dat het beleid van een aantal staatsinstellingen heeft geleid tot paramilitairen. Zij kregen de taak om grenzen te wijzigen, terwijl het regime dat hen steunde deze grenzen kon ontkennen. Het aan paramilitairen uitbesteden van geweld door de staat leidde tot een aanzienlijke verzwakking van diezelfde staat.

Het boek analyseert ook de verschillen tussen de eenheden en de manier waarop zij burgers aanvielen, en stelt dat de verschillende vormen van geweld niet alleen voortvloeiden uit de functie die zij voor de staat vervulden, maar ook uit de manier waarop zij waren opgezet en functioneerden.

In het laatste hoofdstuk brengt Vukušić de verschillende elementen van het betoog samen tot een coherent geheel en geeft suggesties voor verder onderzoek, in het voormalige Joegoslavië en daarbuiten.