Interview: ‘Ik ga actief in gesprek met mensen – van advocaten tot tuinders’

Sinds Chiel Jonker, milieuchemicus, meewerkte aan het tv-programma Zembla, willen allerlei mensen met hem in gesprek als ‘PFAS-expert’. De afleveringen gingen over de Antwerpse afvalverwerker Indaver en het Dordrechtse bedrijf Chemours, die giftig PFAS-afval lozen in de lucht en het water. De shockerende informatie hakte erin bij veel mensen en deed voor Chiel het public engagement-balletje rollen. “Sindsdien ben ik in gesprek met allerlei mensen, van omwonenden tot kamerleden.”

Chiel Jonker in overleg met Joop Keesmaat, lid van actiegroep ‘Gezondheid voor Alles’. Op de achtergrond het bedrijf Chemours
Chiel Jonker (rechts) in overleg met Joop Keesmaat, lid van actiegroep ‘Gezondheid voor Alles’. Op de achtergrond het bedrijf Chemours. | Foto: Dick van den Berg

Chiel Jonker doet zoveel aan public engagement, dat hij voor ons gesprek maar een opsomming op papier heeft gezet. “Anders zou ik waarschijnlijk mensen vergeten.” Hij werkt bij de afdeling Toxicologie. Daar geven ze onderwijs en doen ze onderzoek naar de effecten van giftige stoffen. Chiel heeft veel kennis over PFAS, en daarover is de laatste tijd veel te doen. De stoffen breken niet of nauwelijks af in het milieu, verspreiden zich makkelijk en hopen op in het menselijk lichaam, in dieren en planten. Met mogelijk schadelijke effecten.

Bezorgde mensen

“Een aantal jaar terug bestond mijn werk vooral uit onderzoek en opdrachten”, vertelt Chiel, en vist ondertussen zijn lijstje en leesbril uit zijn tas. “Belangrijk werk, maar nu kan ik - met public engagement - echt een verschil maken.” Hij wijst naar zijn blaadje. “Daarop staan mensen en organisaties met wie ik in gesprek ben gegaan. De eersten zijn omwonenden van Chemours. Ze maken zich zorgen en mailen of bellen met vragen. Of ze de groenten uit hun moestuin nog kunnen eten, en of het veilig is om te zwemmen in een zwemplas met PFAS.” Chiel maakt voor bijna iedereen tijd - al is het maar een paar minuten. “Het zijn mensen. Ze zijn boos, bezorgd of bang. Ik kan daar geen nee tegen zeggen.” Ook op zijn lijstje: bedrijven, boerderijen, actiegroepen, de provincie, de gemeente. Ze hebben stuk voor stuk vragen voor Chiel. En zijn lijst is nog langer: advocaten, journalisten, leden uit de Tweede kamer en instanties zoals de Inspectie. En alhoewel Chiel dus met bijna iedereen in gesprek gaat, maakt hij voor deze partijen extra tijd. “Zij kunnen verandering teweegbrengen. Het is waardevol om hen met mijn kennis te voeden, daarmee kunnen zij een verschil maken.”

“Zonder steun van mijn leidinggevende had ik het stiekem, tussendoor of in de avonduren moeten doen.”

Steun van leidinggevende

Chiel voelt zich dankbaar voor zijn werk met daarin public engagement. “Ik heb me jarenlang in PFAS mogen verdiepen, en nu kan ik mensen helpen.” Dat is mogelijk door steun en back-up van zijn leidinggevende. “Anders zou ik het stiekem, tussendoor of in de avonduren moeten doen. Dan had ik absoluut niet met zoveel verschillende partijen in gesprek kunnen gaan. Alleen al gisteren werd ik gebeld door drie journalisten: EenVandaag, de Keuringsdienst van Waarde en de Telegraaf. Dat kost tijd. Maar mijn leidinggevende staat achter me, ook als ik daardoor minder aan andere taken toekom. Zij vindt public engagement een essentieel onderdeel van het werk van onze vakgroep. Wat dat betreft zitten wij op één lijn.”

Dr. ir. Chiel Jonker is senior onderzoeker, universitair docent en consultant bij het Institute for Risk Assessment Sciences (IRAS) van de faculteit Diergeneeskunde

Tekst: Rosan Reusken

In Beeld

Dit artikel staat ook in de vierde editie van het magazine In Beeld, vol met inspirerende columns, achtergrondverhalen en ervaringen van onderzoekers en ondersteunend medewerkers. 

Ga naar In Beeld #4