In het nieuwe Universiteitsmuseum wordt de bezoeker zelf onderzoeker
Oproep
Onderzoekers van de Universiteit Utrecht kunnen ook een bijdrage leveren aan de programmering van het UMU. Door een familielezing te geven, of door bezoekers te vragen mee te doen aan een citizen science-onderzoek, of samen te werken met een kunstenaar. Het museum staat open voor elk idee dat een brug slaat tussen wetenschap en publiek. Het UMU heeft de expertise om de vertaalslag te maken naar een breed publiek, en families in het bijzonder. Daarnaast heeft het museum een grote collectie waar wetenschappers onderzoek naar kunnen doen. Wil je samen werken met het nieuwe UMU? Neem dan contact op met Suzanne van der Wateren, s.c.vanderwateren@uu.nl
Het Universiteitsmuseum Utrecht (UMU) is aan het verbouwen en vernieuwen. In september 2023 opent het eerste onderzoeksmuseum van Nederland. In vijf nieuwe zalen maken families actief kennis met wetenschappelijk onderzoek van de Universiteit Utrecht en Utrechtse onderzoekers in heden en verleden. Hester Ketel en Suzanne van der Wateren werken met een groot team aan de vernieuwing en geven een kijkje achter de schermen.
Het onderzoeksproces
De collectie van het museum telt een uiteenlopende verzameling van ruim 200.000 objecten; van opgezette dieren en skeletten tot fossielen en natuurwetenschappelijke instrumenten. Een selectie is straks te zien in het vernieuwde museum. Waar het in andere (wetenschaps)musea veelal gaat over wetenschappelijke fenomenen, vertelt Van der Wateren dat in het UMU vooral aandacht is voor het onderzoeksproces: “We worden een onderzoeksmuseum waar bezoekers een kijkje onder de motorkap van de wetenschap krijgen. We willen wetenschapswijsheid bevorderen en bezoekers laten ontdekken dat wetenschappelijk onderzoek nooit af is.”
Suzanne van der Wateren is afdelingshoofd Publiek en Presentatie bij het Universiteitsmuseum Utrecht.
“Om te ervaren wat wetenschap is, wordt de bezoeker zelf onderzoeker,” licht Hester Ketel toe. “In elke tentoonstelling kunnen bezoekers actief aan de slag. Van historisch onderzoek tot natuurkunde, tot psychologie en geologie. Zo kunnen bezoekers in de zaal ‘Uitdokteren’ een oogspiegel ontwerpen. Voordat ze beginnen met het ontwerpen, onderzoeken de bezoekers elkaars ogen en reactie van de pupil. Verandert de pupil bijvoorbeeld als er een lamp aan gaat? Of juist als het donker wordt? Zo komt het thema dicht bij de belevingswereld van de bezoeker. Deze interacties, zoals wij die noemen, komen terug in elke zaal in het museum. Daarnaast zijn alle activiteiten gelaagd. Iedereen kan direct aan de slag, ook zonder voorkennis. Voor wie verder op onderzoek uit wil, is er een verdiepende laag.”
Hester Ketel is coördinator Educatie bij het Universiteitsmuseum Utrecht.
Op zoek naar de twinkeling
Het museum laat ook onderzoek en bevindingen uit het heden te zien. Daarvoor werken de museummedewerkers samen met twintig onderzoekers van de Universiteit Utrecht. Samen met een interactiedesigner vertalen ze een onderzoek naar een tentoonstelling, interactive of video die geschikt is voor een familiedoelgroep. Ketel: “De ene onderzoeker heeft zelf al ideeën en weet precies hoe je een breder publiek aanspreekt, de ander moeten we daarin meer begeleiden. Vaak is de eerste vraag die we stellen: ‘Van welk aspect van jouw onderzoek word jij enthousiast?’ Waar onderzoekers een twinkeling van in de ogen krijgen, is vaak een goed aanknopingspunt.”
Onderzoekende houding
Ketel hoopt dat kinderen tijdens hun museumbezoek ervaren hoe onderzoek doen werkt, en dat je alles kunt onderzoeken. “Het lijkt me mooi als ze op de terugreis opeens veel meer vragen hebben over hun omgeving.” Van der Wateren vult aan: “Ik hoop dat onze bezoekers ontdekken dat wetenschap ook over henzelf gaat en ze beter begrijpen hoe wetenschap werkt.”
Zoeken naar antwoorden
Carlijn van den Boomen onderzoekt hoe kinderen emoties herkennen bij volwassenen en andere kinderen. “Het onderzoek dat ik in het groot heb uitgevoerd, kunnen kinderen straks in het UMU in het klein uitvoeren. Met behulp van een computer en testjes gaan ze onderzoek doen naar emoties. Ik vind het belangrijk om mijn onderzoek met kinderen te delen omdat ik hen wil leren hoe onderzoek in z’n werk gaat, en dat het gaat om het stellen van vragen en dan op zoek gaan naar een antwoord. Kinderen zijn ook nieuwsgierig en stellen veel vragen. Ik wil hen graag stimuleren vragen te blijven stellen, maar ze ook leren hoe ze naar antwoorden kunnen zoeken.”
Dr. Carlijn van den Boomen is universitair docent en onderzoeker bij de faculteit Sociale Wetenschappen.
Tekst: Eline Dondorp
