Column: Open is ook kwetsbaar

Door Susanna Bloem

“Hoe gaat het eigenlijk met je?”, vroeg mijn collega me op een vrijdagmiddag in de universiteitsbibliotheek. Twee weken daarvoor had ik in de Aula van het Aacademiegebouw bij Studium Generale een lezing gegeven over ‘leven in het nu?’ en eerder was ik te gast in het programma ‘De Nacht van NPO Radio1’. Ik doe onderzoek naar tijdservaring, zet een deel van mijn bevindingen om in composities en gebruik die muziek om het gesprek aan te gaan over psychisch lijden. Tijdens deze optredens testte ik voor het eerst op grote schaal een nieuw behandelritueel met het publiek. Grote successen, maar ik barstte in huilen uit op mijn werk.

Even later kwam tijdens een vrijmibo met collega’s mijn huilbui ter sprake. Waardoor toch die waterlanders? Had ik een te drukke tijd gehad en was het ‘misschien een beetje veel’? Was dit het befaamde ‘breekpunt’ in de promotie? Bezweek ik dan toch onder de druk van het weinige geld? Pas ’s avonds thuis daagde wat er in de afgelopen maand met me was gebeurd. Na de optredens waren mijn app en mailbox ontploft en werd ik regelmatig aangesproken op onverwachte momenten; ik raakte bijvoorbeeld in de supermarkt tussen de melkpakken in gesprek over therapie, inclusief tranen van de gesprekspartner.

Ook dat hoort bij open wetenschap: oog hebben voor mensen en hun verhalen.

Het abstracte leed waar ik onderzoek naar doe, kende in mijn leven twee of hooguit drie concrete gezichten, maar kreeg er nu opeens honderden; persoonlijke verhalen vol vertwijfeling en zoekend. Deze confrontatie met concreet leed maakt elke arts door, net als veel sociaalwetenschappers, maar is voor mij als geesteswetenschapper en componist nieuw. Ik besefte: naast ‘reaguurders’, negatieve en soms agressieve reacties is dit een andere, onvoorziene kant van publieksactiviteiten. Wanneer je als wetenschapper relevante en urgente problemen onderzoekt, en met de mensen die met die problemen te maken hebben (armoede, ongelijkheid, oorlog etc.) antwoorden vormgeeft, word je met het leed van echte mensen geconfronteerd.

Ook dat hoort bij open wetenschap: oog hebben voor mensen en hun verhalen. Als je onderzoek gaat over problemen in de samenleving, blijf je soms zelf niet buiten schot. In een betrokken universiteit is huilen op het werk ook een vorm van wetenschappelijke integriteit. Dat er nog maar vele tranen mogen volgen.