Het Filterbubbel project
Op social media wordt informatie per gebruiker gefilterd en aangepast met behulp van algoritmes. Uit ons onderzoek blijkt dat jongeren zich beperkt bewust zijn van deze filtering. Online filtering zorgt voor onzichtbare en onvoorspelbare grenzen tussen mensen, die ook wel ‘filterbubbels’ genoemd worden. Tegelijkertijd ontstaan zo geïndividualiseerde plekken voor de socialisatie en het leren van jongeren, die niet meer onder toezicht staan van de school en de controle van het democratische proces. Leerkrachten maken zich zorgen dat de informatie die hun leerlingen zien eenzijdig is, en invloed heeft op hun meningsvorming op een manier die onwenselijk kan zijn.
In dit ontwerponderzoek ontwikkelen we samen met leerkrachten, leerlingen en andere partners, een educatieve app met als doel het bewustzijn van de werking en kennis van algoritmes te verhogen, alsmede ook de controle en ethische reflectie op die werking te vergroten. We richten ons vooral op de werking van filtering en de invloed daarvan op opinievorming en het perspectiefnemen van leerlingen.
De onderzoeksvragen die we stellen zijn onder meer: ‘Zijn leerlingen zich bewust van dergelijke onzichtbare grenzen die door algoritmes worden gecreëerd?’, ‘Hoe stellen leerlingen zich de werking van algoritmes van social media voor?‘, ‘ Welke strategieën gebruiken zij om meer controle te krijgen over social media?’, ‘Hoe kunnen wij als leergemeenschap leerlingen meer bewustzijn, controle, zeggenschap en kennis geven van de algoritmische werking van social media door het ontwerpen van een educatieve app?’, en ‘Wat zijn dan cruciale kenmerken van zo’n ontwerp en leergemeenschap?’.
Het ontwerponderzoek wordt uitgevoerd in samenwerking met leerlingen en leerkrachten van VO scholen in Utrecht, met wie we de app samen ontwerpen en die eindgebruikers zullen zijn van de app. Het project is onderdeel van het UNION project en wordt uitgevoerd samen met het Media team, de Bibliotheek Utrecht en het Jongerenwerk Utrecht.
Dit project wordt gefinancierd door Dynamics of Youth - Utrecht University en via een IMPULS subsidie van de Gemeente Utrecht.