Voetbal scoort ook buiten het veld
Voetbal en maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO): op het eerste gezicht een ongewone combinatie, toch gaan ze hand in hand. Uit recent onderzoek blijkt dat de wereldwijde voetbalindustrie jaarlijks net zoveel CO₂ uitstoot als heel Oostenrijk. Hoe maatschappelijk verantwoord is het betaald voetbal in Nederland? Welke initiatieven worden ondernomen voor een duurzame wereld? We spraken hierover met oud-USBO-student Aukje Geubbels, Manager MVO van Eredivisie CV.
Wat moet, wat loont en wat hoort
Maatschappelijke inspanningen: het best bewaarde geheim van de voetbalindustrie”
Het betaald voetbal heeft in Nederland zo’n 9,7 miljoen liefhebbers, afkomstig uit alle lagen van de samenleving. Wekelijks bekijken gemiddeld 2 miljoen mensen de voetbalwedstrijden op tv. Zo’n grote achterban betekent automatisch dat je een maatschappelijke verantwoordelijkheid hebt. Volgens Aukje Geubbels geldt dat niet alleen voor Eredivisie CV, de voetbalorganisatie die verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van de hoogste competitie van Nederland, maar ook voor de individuele clubs. De waarde van een voetbalclub meet je niet alleen door te kijken naar het sportieve vlak. Clubs hebben ook een sociale en maatschappelijke waarde. Helaas zie je daar geen samenvattingen van in Studio Sport. We zeggen daarom weleens gekscherend dat de maatschappelijke inspanningen die verricht worden, misschien wel het best bewaarde geheim zijn van de voetbalindustrie.
Aukje: Dat initiatieven op het gebied van duurzaamheid niet zo breed uitgemeten worden in sportprogramma’s als de sportieve prestaties van de spelers, wil niet zeggen dat ze niet bestaan. Je kunt als club niet alleen sportieve en financiële doelen nastreven. Maatschappelijk verantwoord ondernemen is simpelweg datgene wat moet, wat loont en wat hoort. Het moet vanuit wet- en regelgeving. Zo zie je nu overal duurzamere hard cup bekersystemen, omdat de wet single use plastics verbiedt. Het loont om je MVO-doelstellingen kenbaar te maken, om zo bedrijven met vergelijkbare of verenigbare doelstellingen aan je te binden. Ten slotte verwachten supporters en sponsoren dat de bedrijfsvoering van hun club maatschappelijk verantwoord is, want dat hoort tegenwoordig gewoon.
n februari ’25 publiceerde het New Weather Institute Dirty Tackle — the growing carbon footprint of football. Dit rapport beschrijft voor het eerst de milieuimpact van de volledige voetbalindustrie. Het instituut analyseerde emissies op stadionniveau, internationale en clubcompetities in zowel mannen- als vrouwenvoetbal. Volgens hun bevindingen stoot een FIFA World Cup-finale tussen de 44.000 en 72.000 ton CO₂ uit. Dat is te vergelijken met de jaarlijkse uitstoot van 31.000 tot 51.000 gemiddelde Britse auto’s. Met de uitstoot die gekoppeld is aan de sponsoring erbij, stijgt dit met 350% per wedstrijd.
De ware kracht van de voetbalindustrie ligt bij verbindende, sociale thema’s
Naast deze cijfers staan gelukkig ook duurzame initiatieven. Een voorbeeld is de klimaatneutrale wedstrijd van FC Dordrecht op 19 mei 2023. Daarbij werden onder andere groene vervoersopties gepromoot. Ook de Nieuwe Toekomst, het trainingscomplex van Ajax dat in 2030 opgeleverd wordt, wordt volledig energieneutraal. “Sterke initiatieven, maar er moet de komende jaren nog veel gebeuren”, zegt Aukje. “Tegelijkertijd liggen hier niet onze grootste kansen. Natuurlijk werkt de voetbalindustrie aan duurzamere bedrijfsvoering, maar onze kracht ligt bij verbindende, sociale thema’s zoals mentale gezondheid van jongeren, eenzaamheid, zorgkosten door overgewicht en bewegingsarmoede. Dáár kunnen we echt verschil maken.
We werken aan talentontwikkeling op én buiten het veld
Om jongeren te helpen bij hun persoonlijke ontwikkeling heeft Eredivisie CV bijvoorbeeld het Community Champions programma ontwikkeld waar 26 clubs van het betaald voetbal actief aan meewerken. Het programma brengt jongeren in contact met bedrijven en biedt hen de kans om deel te nemen aan projecten, stage te lopen of vrijwilligerswerk te doen. Zo ontdekken ze wie ze zijn, wat ze willen en kunnen. Dit versterkt hun mentale welzijn en vergroot kansen op de arbeidsmarkt. Op deze manier dragen clubs niet alleen bij aan talentontwikkeling op het veld, maar ook daarbuiten. Een voorbeeld hiervan is FC Groningen, die bewegingsarmoede tegengaat door op 100 scholen in de provincie beweeglessen te geven en kinderen te stimuleren voldoende te bewegen.
Voetbal en de Universiteit Utrecht
Eredivisie CV is in november 2021 een samenwerking aangegaan met het departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap van de Universiteit Utrecht (USBO). Het primaire doel van de samenwerking is het professionaliseren en monitoren van het maatschappelijk beleid van de clubs in het betaald voetbal, door onderzoek, training en opleiding. Zo hebben alle clubs een workshop gekregen om nauwkeurig het maatschappelijk beleid te bepalen en zijn er meerdere studenten voor maatschappelijke projecten ingezet. Sinds 2022 verschijnt jaarlijks een impactrapport waarin de vorderingen en ambities van de Eredivisie en Keuken Kampioen Divisie clubs beschreven staan.
Aukje: We begeven ons in een relatief jong vakgebied. Drie jaar geleden, toen het eerste Impactrapport verscheen, was er nauwelijks vergelijkingsmateriaal. Inmiddels lukt het steeds beter de maatschappelijke impact te meten en objectief te kunnen beoordelen of programma’s ook de doelen bereiken waar ze voor bedoeld zijn. We zien bijvoorbeeld ook dat binnen alle clubs mensen worden aangetrokken die zich met maatschappelijke doelen bezighouden. Op het veld wordt tegenwoordig iedere beweging van spelers geanalyseerd. Het is dus niet gek dat ook de maatschappelijke impact meetbaar wordt gemaakt.
Voetbal brengt mensen samen
Aukje legt uit wat haar drijfveren zijn: Voetbal vind ik een fantastisch leuk spel: het aantal voetballiefhebbers, de emoties, de diversiteit van mensen die van het spel houden, dat is uniek. Voetbal leeft, het brengt mensen samen en die sociale kracht is enorm. De stadions zitten na corona voller dan ooit tevoren, dus als je een groot deel van de bevolking wilt bereiken, is voetbal een goed startpunt.
Aukje Geubbels is Manager MVO bij Eredivisie CV, dé voetbalorganisatie die verantwoordelijk is voor de verdere ontwikkeling van de hoogste competitie van Nederland. Dit zowel commercieel, organisatorisch, strategisch en marketingtechnisch en met het doel om optimale sportieve prestaties te kunnen leveren. Aukje is MSc Sportbeleid en sportwetenschappen en alumnus van de Universiteit Utrecht.
Meer weten?
Universiteit Utrecht biedt in samenwerking met Eredivisie CV de leergang voor professionals ‘Leiderschap in Sport: Maatschappelijke waarde(n) in het betaald voetbal’ aan. Deelnemers van de leergang verdiepen zich o.a. in strategische waardecreatie en kaders voor goed maatschappelijk beleid.