De loopbaan van... Niki Korteweg
Niki is redacteur medische wetenschap bij het NRC Handelsblad. Ze studeerde Biologie én promoveerde in 2000 in de moleculaire neurobiologie aan de Universiteit Utrecht. Daarna werkte ze bijna 20 jaar als freelance wetenschapsjournalist. Voor NRC schrijft ze over onder onderwerpen als hersenonderzoek, psychologie, kankeronderzoek en infectieziekten.
Niet alles hoeft nu
Je hebt medische biologie gestudeerd. Slechts weinig mensen hebben maar één interesse. Welke studie had je ook kunnen doen? "Op de middelbare school had ik zeker uiteenlopende interesses. Ik werd gegrepen door biologie, scheikunde, maar ook door Nederlands, Latijn. Lekker spelen met die lange zinnen. Dus toen het tijd werd voor een studiekeuze, heb ik meerdere studies overwogen. Ik dacht aan Nederlands, maar ook aan geneeskunde, en medische biologie. Ik realiseerde me: ik wil met de ziekte bezig zijn, en niet met de zieke. Ik koos voor medische biologie."
In je huidige werk als medisch redacteur bij NRC combineer je meerdere van je interesses. Ben je na je studie meteen de journalistiek in gegaan? Nee. In mijn loopbaan heb ik meerdere malen op een tweesprong gestaan. Direct na mijn studie was de keuze: doe ik een postdoctorale opleiding Journalistiek, of een promotieonderzoek in de neurobiologie? De wetenschap won. Maar na mijn promotie ontstond er een nieuwe tweesprong. Het schrijversvak trok me nog steeds, en dit keer koos ik voor werk in die richting. Ik startte als Science Communicator bij Unilever, een commercieel bedrijf, een wereld waar ik als kersverse PhD niets vanaf wist. Ik leerde er veel, bijvoorbeeld vijfjarenplannen maken. Dit ben ik blijven doen toen ik later voor mezelf begon.
Na Unilever ging ik werken als wetenschappelijk verslaggever van medische congressen. Je wordt dan via een omweg ingehuurd door een farmaceutisch bedrijf, dus het is geen onafhankelijke verslaggeving. Meer ‘PR met een ubocht’ Mijn doel was om onafhankelijke journalistiek te maken. Dus op een dag heb ik de stoute schoenen aangetrokken en de NRC redactie gebeld. Ik ging hakkelend door het gesprek, het voelde behoorlijk ongemakkelijk. Maar uiteindelijk is een artikel van mij geplaatst. Dat was de start van mijn journalistieke loopbaan. Ik schreef, en ik gaf lezingen en gastlessen over mijn vak. In september 2019 werd ik redacteur bij NRC.
In je boek ‘Een beter brein’ onderzoek je allerlei manieren om het brein te verbeteren. Wat was de aanleiding voor dit boek? In de periode ervoor had ik een burn-out gehad, en daarna hield ik last van een slechte concentratie en een haperend geheugen. Ik zocht naar manieren om mijn eigen brein te verbeteren. Die burnout kreeg ik omdat ik jarenlang heel hard werkte, en weinig sliep. Dat met twee kleine kinderen, en de startup van mijn man die worstelde vanwege de financiële crisis. Uiteindelijk werd het me teveel. Het was echt een nare periode. Maar misschien was ik op een andere manier ook niet te stoppen geweest. Inmiddels weet ik: je hebt een heel leven, niet alles hoeft nu! Ik druk mijn kinderen - twintigers - op het hart: beknibbel niet op je slaap. Je kunt prima knetterhard werken, maar dan moet je ook knetterhard rusten. Topsporters weten dit. Je hebt de plicht om ook rust te pakken, voor jezelf én voor je werkgever.
Van mij mogen social media verboden worden
Wat zou je studenten willen meegeven? "Mijn advies: volg je fascinatie. Denk niet dat alles nu moet, of gelijk goed moet. En stop met social media als je daar onrustig van wordt. Altijd maar ‘aan’ staan en jezelf vergelijken met de beste versie van alle anderen wereldwijd: het is niet gezond. En dan hebben we het nog niet eens over de enorme hoeveelheden mis- en desinformatie die rondgaan. Van mij mogen social media verboden worden."
Op je cv zag ik ook nog iets heel anders: je bent één van de oprichters van de Utrechtse studentendansvereniging STUdance. "Klopt. Als studenten vormden we een showgroep met onze toenmalige docent. We traden op, en deden aan wedstrijden mee. Dat werd uiteindelijk een vereniging. STUdance bestaat nu nog, het is een florerende dansvereniging met meer dan driehonderd leden. In 2018 ben ik zelfs benoemd tot erelid, samen met de andere oprichters. En ik dans nog steeds."
Je hebt twee boeken geschreven. Staan er nog meer op de planning? "Voorlopig niet. Ik blijf als redacteur schrijven over mijn favoriete thema’s: de verstrengeling van lichaam en geest, en de versmelting van lichaam met technologie. Ik word dagelijks geïnspireerd door de wetenschappers die ik spreek, en door mijn collega’s. Zelfs bij de koffie-automaat komen de meest interessante onderwerpen langs. Ik vind mijn werk nog steeds geweldig."
Tijdlijn
1995 Doctoraal Medische biologie Universiteit Utrecht
2000 PhD moleculaire neurobiologie Universiteit Utrecht en Science communicator Unilever Health Institute
2002 Zelfstandig wetenschapsjournalist
2017 Boek “Een beter brein”
2019 Redacteur medische wetenschap bij NRC
2022 VWN Publicatieprijs
2023 European Science Journalist of the Year
