Van woonhuis tot Faculty Club

Oorspronkelijk had de straat Achter de Dom twee namen. Het deel achter het koor van de Domkerk tot aan nummer 7 heette Achter de Dom, het deel vanaf nummer 7 tot aan Pausdam werd Domtrans genoemd.

Het huis dat precies op de grens van deze twee straten lag stamt van begin 14^e eeuw en was een zogeheten ‘claustraal huis’ - een woonhuis van een kanunnik of koorheer. De kanunniken waren verantwoordelijk voor de rechtspraak, het bestuur en ook het onderwijs binnen hun gemeenschap. Midden op een perceel rondom hun kerk bouwden de kanunniken hun huizen, die op den duur aan alle kanten werden uitgebreid, waardoor ze nu nog maar moeilijk te herkennen zijn. Het gebouw waarin de Faculty Club zich bevindt, was zo’n claustraal huis dat vroeger behoorde tot de gemeenschap van de Sint Maartensdom.

In de 19e eeuw zat het hoofdbureau van de politie in het pand, compleet met cipierswoning, cellen en het kantongerecht.

Nogal verschillende bewoners

Door de vele jaren heen heeft het huis veel verschillende eigenaren gekend. Bij de restauratie in 1998 werd een cartouche zichtbaar. Dit is een omlijst schild met tekst of een wapen op een kaart of gebouw. Hieruit is op te maken dat één van die eigenaren waarschijnlijk Johannes de Hornes, baron van Boxtel, heer van Baucignies, Kessel en Lokeren, was. Hij overleed in 1606 te Utrecht. De laatste particuliere bewoner verkocht het pand in 1810 aan het Rijk, dat het in 1813 conform een decreet van Napoleon moest overdragen aan de stad Utrecht. Al in datzelfde jaar werd het hoofdbureau van de politie er in ondergebracht, compleet met cipierswoning, cellen en het kantongerecht. De cellen bevonden zich boven in de toren, wat nog steeds te zien is aan de tralies in de ramen. Ook op de zolder bevonden zich cellen.

Van gevangenis tot universiteitspand

Begin negentiende eeuw kreeg de snel groeiende universiteit behoefte aan meer gebouwen. Van oudsher was het universitaire onderwijs geconcentreerd geweest rondom het Domplein (toen nog Munsterkerkhof geheten), vooral in het Groot Kapittelhuis, nu de Aula van de universiteit. Uitbreidingsmogelijkheden werden in eerste instantie dan ook vooral gezocht rondom die Aula: aan de Korte Nieuwstraat, aan Trans en Achter de Dom. Omdat de gemeente het politiebureau rond 1867 onderbracht in vier aaneengesloten panden aan de Ganzenmarkt, kwam het bureau Achter de Dom beschikbaar voor de universiteit. Het pand werd verhuurd, en dat leverde de universiteit zes extra kamers op, waarvan er eentje (een deel van wat nu de Huiskamer is) werd gebruikt als curatorenkamer – dus als bureau voor de universiteitsbestuurders en hun administratie. De voormalige cipierswoning werd het onderkomen van de pedellen. De overige kamers deden dienst als collegezalen en examenruimtes, met name voor Godgeleerdheid, Rechten, Letteren en Wijsbegeerte.

Verbouwing tot Faculty Club

In 1998 kreeg architect Jaap Dijkman de opdracht de ruimtes van het pand te verbouwen tot de Faculty Club. Bij die verbouwing kwam onder een balk vanachter de weggekapte pleisterlaag een gotische schildering uit de late vijftiende eeuw tevoorschijn. Het samengestelde balkenplafond werd in een historisch helderrood geschilderd, zoals dat bij het bouwhistorisch onderzoek was ontdekt. Zoals eind twintigste eeuw het hele Academiegebouw een meer ceremoniële en representatieve functie moest krijgen, zo zou de Faculty Club dienst doen als de huiskamer voor de academische gemeenschap.