Diergezondheidseconomie
De faculteit Diergeneeskunde stelt voor melkveehouders en hun adviseurs diverse rekenmodellen ter beschikking. Deze rekenmodellen ondersteunen de bedrijfsvoering op het gebied van diergezondheid en vruchtbaarheid. De rekenmodellen geven voor een melkveebedrijf onder andere inzicht in (onzichtbare) kosten, en het economisch effect van diergezondheidsmaatregelen en investeringen.
Vragen of suggesties?
Neem contact op met Wilma Steeneveld , Universitair docent Diergezondheidseconomie.
Economische rekenmodellen
Alle rekenmodellen zijn ontwikkeld in Microsoft Excel en in de uitklapmenu's te downloaden. Een uitgebreidere uitleg wordt in de modellen zelf gegeven. Als er updates zijn voor de rekenmodellen zullen we deze doorvoeren.
Met dit rekenmodel (.xls) kunt u voor een bedrijf de economische schade van mastitis (klinisch en subklinisch) bepalen. In het model vult u een aantal kengetallen in over de mastitissituatie op het bedrijf, zoals het aantal melkkoeien, de 305-dagen melkproductie, het aantal klinische gevallen per jaar en het tankcelgetal. Daarnaast moet er ook informatie worden ingevoerd voor een paar kostenposten, zoals de kosten van medicijnen.
Voor alle invoerposten geeft het rekenmodel een suggestie gebaseerd op een Nederlands gemiddelde. Informatie voor veel invoerposten is te vinden via de MPR-uitslag. Als uitkomst geeft het model de totale kosten van mastitis (in € per jaar, per klinisch geval en per aanwezige koe). Het model presenteert ook een overzicht over de opbouw van de mastitiskosten.
Het is mogelijk om voorafgaand aan het invullen van het model een schatting te geven van de mastitiskosten voor het bedrijf. Vervolgens vergelijkt het rekenmodel deze schatting met de berekende kosten. Zo kan bepaald worden of de veehouder de kosten van mastitis onderschat of overschat.
Met dit rekenmodel (.xls) kunt u voor een bedrijf de economische schade van een verlengde tussenkalftijd (TKT) bepalen. De schade van een verlengde TKT worden onder andere veroorzaakt door minder melkopbrengsten en minder kalveropbrengsten.
Het model heeft een eenvoudige en een gedetailleerde versie. In de eenvoudige versie vult u een aantal kengetallen van het bedrijf in, zoals het aantal melkkoeien, de 305-dagen melkproductie en de huidige TKT. In de gedetailleerde versie vult u voor elke koe de pariteit, de 305-dagen melkproductie, de TKT en de mate van persistentie in. In beide versies moet er ook nog een schatting gegeven worden voor een paar kostenposten, zoals de kosten van droogzetten. Voor deze kostenposten geeft het rekenmodel een suggestie gebaseerd op Nederlands onderzoek. In beide versies is het ook mogelijk om de gewenste TKT in te vullen.
Als uitkomst geeft het rekenmodel de economische schade van een verlengde TKT (in € per jaar). Het model bepaalt deze schade door de huidige TKT te vergelijken met een TKT van 365 dagen. Daarnaast vergelijkt het model de huidige TKT met de gewenste TKT, en bepaalt het de opbrengsten (in € per jaar) als de TKT verlaagd wordt naar het gewenste niveau.
Met dit rekenmodel (.xls) kunt u bepalen of investeren in een sensorsysteem voor tochtdetectie op een melkveebedrijf rendabel is. In het rekenmodel vult u informatie in over de sensor (over de aanschaf en prestaties) en het melkveebedrijf (onder andere aantal melkkoeien en 305-dagen productie). U kunt de rekentool gebruiken voor verschillende type sensoren, zoals voor de stappenteller, activiteitsmeter of 3D-accelerometer. Het model is echter niet geschikt voor een systeem dat progesteron meet.
Bij alle instellingen van de tool ziet u een suggestie gebaseerd op een gemiddeld Nederlands melkveebedrijf. U kunt de resultaten van de analyse specifieker maken voor de situatie op het bedrijf door meer instellingen te veranderen. Als uitkomst geeft het rekenmodel onder andere de opbrengsten per jaar, het rendement op de investering en de terugverdientijd van het investeren in sensoren voor tochtdetectie.
Met dit rekenmodel: JONKOS melkveebedrijf (.xls) en JONKOS opfokbedrijf (.xls)kunt u de opfokkosten van jongvee berekenen. Daarnaast is het ook mogelijk om bijvoorbeeld het economisch effect van een lagere afkalfleeftijd vaarzen of een lager vervangingspercentage te bepalen.
In het rekenmodel vult u informatie in over het melkveebedrijf en met name over de jongveeopfok. Op de hoofdpagina vult u informatie in voor verschillende onderwerpen m.b.t. jongveeopfok (onder andere over het rantsoen en ruwvoer). Voor alle invoerposten geeft het model een suggestie gebaseerd op een Nederlands gemiddelde. Het is mogelijk om meer gedetailleerde informatie in te voeren via extra invoerbladen. Als uitkomst geeft de rekentool de kosten van jongveeopfok (uitgedrukt per vaars en per bedrijf). Het model presenteert ook een overzicht over de opbouw van de jongveeopfokkosten. De kosten bevatten alle kosten die toegerekend kunnen worden aan jongveeopfok, zoals kosten voor arbeid, loonwerk, machines, water en energie.
Via dit rekenmodel (.xls) is het mogelijk om voor een individueel bedrijf de economische schade van vier productiegebonden aandoeningen te bepalen:
- uierontsteking
- slepende melkziekte
- kreupelheid
- (chronische) baarmoederontsteking
Naast het berekenen van de economische schade (de faalkosten) is het mogelijk om interventiemaatregelen toe te voegen en de kosten hiervan te bepalen (preventieve kosten). Een aantal interventiemaatregelen is voorgeprogrammeerd. Het is ook mogelijk zelf maatregelen toe te voegen. Gegeven de gekozen interventiestrategie is het mogelijk om de impact van deze strategie op de diergezondheidsstatus te bepalen. Hierdoor wordt het mogelijk om de kosteneffectiviteit van een maatregel/interventiestrategie vast te stellen.
Het rekenmodel maakt gebruik van de beschikbare bedrijfsdata. Indien data niet beschikbaar zijn, kunnen deze direct bij de boer opgevraagd worden. De effectiviteit van de maatregelen dient zelf ingeschat te worden. De kosten worden uiteindelijk weergegeven in € per jaar (dus op bedrijfsniveau). Daarnaast is het mogelijk specifieke aannames en/of prijsniveaus te wijzigen naar een bedrijfsspecifiek scenario.