Dierenwelzijn in de veehouderij

Er is steeds meer aandacht voor dierenwelzijn in de veehouderij. De Nederlandse regering wil dat in 2040 sprake is van een geheel ‘dierwaardige veehouderij’. Maar hoe ziet zo’n veehouderij eruit? En hoe kunnen we die realiseren? De faculteit Diergeneeskunde draagt met onderwijs en onderzoek naar diergezondheid en dierenwelzijn bij aan deze belangrijke opgave.

Als het gaat om dierenwelzijn is er lange tijd vooral gekeken naar het voorkomen van ziekte, stress en pijn bij dieren binnen het bestaande (intensieve) veehouderijsysteem. In een dierwaardige veehouderij beginnen we opnieuw en is het vertrekpunt de intrinsieke  waarde en integriteit van dieren als levende wezens met gevoel, die pijn en plezier kunnen ervaren.

We willen dat dieren hun natuurlijke gedrag kunnen vertonen. Dat betekent dat we in plaats van het dier aan te passen aan de omgeving (door bijvoorbeeld snavels afknippen of staarten verwijderen) we de omgeving willen aanpassen aan het dier (door bijvoorbeeld meer ruimte of andere voeding). Onze onderzoekers hebben per diersoort in beeld gebracht wat er nodig is voor een dierwaardige veehouderij.

Lees de kamerbrief: invulling regelgeving dierwaardige veehouderij

Gevolgen van intensieve veehouderij

Na de Tweede Wereldoorlog groeit de bevolking en neemt de economische welvaart in Nederland toe. Mensen verdienen steeds meer geld en gaan vaker vlees eten. Boeren gaan op grotere schaal en efficiënter produceren. Zo ontstond de intensieve veehouderij. Een systeem waarbij we tegen zo laag mogelijke kosten zoveel mogelijk vlees, eieren en melk produceren. Dat levert ons veel voedsel en inkomsten op. De keerzijde van dit economisch succesvolle systeem is dat het problemen kan opleveren voor onze omgeving (zoals het stikstofprobleem), de volksgezondheid (luchtkwaliteit en infectieziekten die kunnen overgaan van dieren op mensen - zoönosen) en dus het welzijn van dieren (bijvoorbeeld klauwaandoeningen bij koeien, verenpikken bij kippen, staartbijten bij varkens).

Hoe beoordelen we dierenwelzijn in de veehouderij?

Wanneer voelt een dier zich prettig en hoe ziet dat er uit? Verschillende wetenschappers van onze faculteit zitten in de Raad voor Dierenaangelegenheden (RDA). Deze raad heeft zes principes geformuleerd waaraan een dierwaardige veehouderij moet voldoen:
 

  1. Erkenning van de intrinsieke waarde en integriteit van het dier

  2. Goede voeding

  3. Goede omgeving

  4. Goede gezondheid

  5. Natuurlijk gedrag

  6. Positieve emotionele toestand

Animatie Dierwaardige Veehouderij. Bron: www.rda.nl

Hoe draagt Diergeneeskunde bij aan een dierwaardige veehouderij?

Bij Diergeneeskunde bestuderen we de gezondheid en het welzijn van het individuele dier en van dierpopulaties. We doen onderzoek naar aandoeningen, maar ook naar het gedrag en het welzijn van dieren. We onderzoeken wat de behoeften van dieren zijn, wat ze nodig hebben voor een gezond leven, welke eisen we moeten stellen aan hun gehouden omgeving, en meten hun kwaliteit van leven.

Dialoog

We werken nauw samen met anderen. Natuurlijk is de Wageningen University & Research een belangrijke partner, maar ook tal van andere organisaties. We kijken hierbij over de grenzen van wetenschappelijke disciplines en brengen dialoog op gang.

Tijdens de Dialoog dierwaardige veehouderij (oktober 2023) gingen we in gesprek met dierenbeschermers, veehouders, politici, dierenartsen, onderzoekers, ambtenaren en andere professionals over hoe een dierwaardige veehouderij eruit kan zien in 2040.

Kennis over diergezondheid en dierenwelzijn

De overgang naar een dierwaardige veehouderij is complex. Daarbij hebben we bijvoorbeeld ook juristen, economen, gedragswetenschappers en biodiversiteits-experts nodig. Als je dieren meer ruimte wil geven, maar consumenten daarvoor niet willen betalen en goedkoop vlees uit het buitenland beschikbaar blijft, raakt dat bijvoorbeeld het inkomen van boeren en de Nederlandse economie. Onze toegevoegde waarde als faculteit zit in onze kennis over diergezondheid en dierenwelzijn.

Toekomstige dierenartsen

Daarnaast leiden we met ons onderwijs toekomstige dierenartsen op in de principes van een dierwaardige veehouderij. Studenten leren handelingen oefenen in de praktijk op onze onderwijsboerderij de Tolakker.

Het is fijn als boeren de motivatie hebben om te verduurzamen, maar daarbij moeten we letten op diergezondheid en dierenwelzijn. Daarin hoop ik later als dierenarts een rol te kunnen spelen.

Zo kunnen ze na hun afstuderen aan de slag als praktiserend dierenarts, beleidsmaker bij een ministerie of inspecteur bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Zo helpen zij het dierenwelzijn in de veehouderij te bewaken en vergroten.

Onze experts