‘Diversiteit vraagt om een integrale aanpak’

Op 6 oktober 2020, de Dag van de Diversiteit, presenteerde de stuurgroep van het programma Equality, Diversity & Inclusion (EDI) een nieuw strategisch actieplan. Waar staat de universiteit nu op het gebied van diversiteit en inclusie en welke doelen staan voor de komende jaren centraal? Programmamanager Brigitte Prieshof en universitair hoofddocent Biomedical Sciences en lid van de EDI-stuurgroep Gönül Dilaver maken de balans op. “De Black Lives Matter-beweging is een belangrijke katalysator.”

Het EDI Office, de opvolger van de Taskforce Diversiteit en Inclusie, beoogt meer bewustwording te creëren over diversiteit en inclusie aan de Universiteit Utrecht, zodat alle studenten en medewerkers zich er thuis en gewaardeerd voelen. “De Taskforce werd in 2017 opgezet om aandacht op het thema diversiteit aan de universiteit te vestigen. Dat is gelukt”, vertelt Brigitte Prieshof. “Met de nieuwe EDI-stuurgroep, voorgezeten door Diversity Dean Janneke Plantenga, en het EDIprogramma willen we de effectiviteit en de zichtbaarheid van het beleid vergroten. We stimuleren en financieren projecten en werken aan bewustwording, onder andere met trainingen. Ook willen we het belang van gelijkwaardigheid, diversiteit en inclusie binnen en buiten de universiteit zichtbaarder maken, zodat dit op het netvlies van alle studenten en medewerkers staat.”

Integrale aanpak

Alle faculteiten en onderdelen van de universiteit zijn vertegenwoordigd in de stuurgroep van EDI en daarmee betrokken bij het programma. “Die inbedding is belangrijk voor een structurele borging van het programma”, zegt Gönül Dilaver, die tevens de voorzitter is van het Platform Diversiteit en Inclusie bij de faculteit Geneeskunde. “Er zijn drie niveaus waarop we moeten werken: fixing the numbers, dus met oog voor voldoende diversiteit onder studenten en medewerkers, fixing the knowlegde, medewerkers en studenten ervan bewust maken hoe belangrijk diversiteit is, waar je ook werkt. En het derde niveau fixing the institution, zodat de universiteit sensitief wordt voor diversiteit en inclusie, zodat mensen zich thuis voelen en blijven voelen. Als je niet op alle drie niveaus werkt, heeft een diversiteitsbeleid geen zin.” 

“Binnenkort wordt onder de noemer I belong @UU een survey aan alle 30.000 UU-studenten gestuurd. We willen weten of en in welke mate ze zich aan de universiteit thuis voelen. We verwachten dat we aan het eind van 2020 klaar zijn met het verzamelen van de data, zodat we het eerste kwartaal 2021 kunnen gebruiken om ze te analyseren. We splitsen de resultaten uit per faculteit en als de data het toelaten, zelfs per opleiding. Naar verwachting zullen er veel verschillen tussen de opleidingen zitten.”

Toen ik bij de UU kwam werken, was niet meer dan negen procent van de hoogleraren vrouw. Daar hebben we doelgericht beleid op gemaakt.

Wat maakt het programma en het thema diversiteit zo belangrijk voor jullie?

Brigitte: “Al van jongs af aan heb ik diversiteit heel belangrijk gevonden. Ook in mijn vorige functie bij de Bètafaculteit hield ik me bezig met gendergelijkheid. Toen ik er begon, was niet meer dan negen procent van de hoogleraren vrouw. Daar hebben we doelgericht beleid op gemaakt. Ook was ik betrokken bij de oprichting van het Female Professors Network van de universiteit.” Gönül: “Als dochter van migranten van de eerste generatie ben ik me zeer bewust van het belang van inclusie. Ik weet als geen ander hoe belangrijk onderwijs is en wat het voor iemands leven kan betekenen. De EDI-stuurgroep staat voor een integrale aanpak van diversiteit. Het begint met een meer diverse instroom van studenten. Maar inclusiviteit volgt niet automatisch daaruit. Daarom is het minstens zo belangrijk om te blijven werken aan een inclusieve onderwijsomgeving, waarin alle studenten zich thuis en geaccepteerd voelen. Daarnaast is meer kennis nodig over het onderwerp. Het wordt nog niet altijd gezien dat diversiteit nieuwe perspectieven opent op bestaande vraagstukken en dat dit waardevol kan zijn voor de verbetering van de kwaliteit van onderzoek en onderwijs.”

Black Lives Matter

Als jullie kijken naar de activiteiten tot nu toe, wat heeft de meeste indruk op jullie gemaakt?

Brigitte: “Ik vond het fantastisch om vorig jaar te zien hoe studenten van het Platform Onbeperkt Studeren in een rolstoel vele gebouwen van de UU afgingen, om zo te checken of het voor studenten met een fysieke beperking mogelijk was om in de gebouwen te komen. Dit draagt bij aan de keuzes die de toegankelijkheid van gebouwen bevorderen.” “Ook werd ik afgelopen zomer erg geraakt door de massale Black Lives Matter-demonstratie in Utrecht. Die heeft veel teweeggebracht. Bij het EDI Office krijgen we nu veel mails van studenten en medewerkers die vragen hoe ze bij kunnen dragen aan activiteiten tegen discriminatie bij de universiteit.” Gönül: “De Black Lives Matter-beweging heeft inderdaad als een katalysator gewerkt. Bij Geneeskunde hebben we met studenten naar aanleiding daarvan een eigen studentenplatform voor diversiteit en inclusie opgericht. Toen het platform aangekondigd werd, had het binnen een mum van tijd al zo’n honderd aanmeldingen.”

“Ik zie dat mensen nu al meer open staan voor een gesprek over discriminatie. Ook onbewuste vooroordelen zijn bespreekbaar geworden. Dat is ontzettend goed, want mensen discrimineren vaak niet bewust. Ze hebben niet zelf in de gaten dat ze iemand kwetsen met een ongevoelige opmerking. De Black Lives Matter-beweging heeft ervoor gezorgd dat mensen nu hardop durven te zeggen dat ook onbewuste discriminatie pijn kan doen.”

Ik zie dat mensen nu al meer open staan voor een gesprek over discriminatie. Ook onbewuste vooroordelen zijn bespreekbaar geworden.

Wat betekent diversiteit voor jullie persoonlijk?

Gönül: “Diversiteit betekent voor mij dat je ongeacht je afkomst, kleur, seksuele geaardheid en sociale status gelijke kansen hebt en gelijkwaardig behandeld wordt. En dat je iedereen in zijn waarde kan laten. Diversiteit is belangrijk vanuit het perspectief van gelijkheid en rechtvaardigheid, en bewustzijn ervan is noodzakelijk om goed te kunnen functioneren in onze mondiale samenleving.” Brigitte: “Dat is helemaal waar. Daarnaast is het belang van diversiteit voor mij dat je erdoor wordt uitgedaagd om na te denken over vragen en perspectieven waar je nooit eerder aan hebt gedacht. Voorop staat: zonder inclusie geen diversiteit. Mensen moeten zich durven en kunnen uitspreken.”

Dit artikel verscheen eerder in het tijdschrift Pandora en werd geschreven door Elisa Veini.