Elke dag een stap naar een betere wereld
There is no way to happiness, happiness is the way. Zo luidt een bekende Boeddhistische wijsheid. Voor Maikel Kishna is elke dag een stap zetten ook dé manier om de transitie naar een circulaire economie aan te gaan. “Ik zie grote uitdagingen voor Nederland. Maar van doemdenken en apathisch naar een einddoel kijken, worden we niet beter. Het gaat om elke dag kleine stapjes zetten en om trots zijn op wat je gaandeweg bereikt. Dát is een vruchtbare werkwijze.”

Allemaal verbinders
“De vrienden die ik ken vanuit de studie Science and Innovation Management zitten tien jaar na ons afstuderen stuk voor stuk op posities waar we mensen en organisaties aan elkaar verbinden. Onder andere bij ProRail, bij de Wageningen Universiteit, bij Atos en ik bij het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Ik geef bij dit onafhankelijke orgaan adviezen aan de overheid over hoe we de economie meer circulair kunnen maken. Heel simpel gezegd gaat circulair over grondstoffen radicaal efficiënter gebruiken. Dat gaat niet alleen om het recyclen van afval, maar bijvoorbeeld ook over minder spullen gebruiken, spullen delen of een tweede leven geven. Als je dingen langere tijd kunt gebruiken, hoef je er ook minder van te maken.”

“Als PhD-kandidaat aan de Universiteit Utrecht was hoogleraar Marko Hekkert mijn promotor. Hij is directeur van het Copernicus Institute of Sustainable Development en voorzitter van Future Food Utrecht. Van hem leerde ik veel over de dynamiek van opkomende innovaties en de transformatie van sectoren richting duurzame toekomsten. Bij PBL werk ik nu echt met hem samen, soms als sparringpartners, maar ook als gezamenlijke auteurs van adviezen. Ook had ik toentertijd dagelijks contact met assistent-professor Simona Negro. Zij vroeg mij een keer: ‘Als wat voor soort onderzoeker wil je bekend worden, waar wil je je in specialiseren?’ Die vraag stel ik mijzelf nog geregeld.”
En, hoe wil je bekend worden?
“Ik vind specialiseren voorlopig zonde, ik wil nog geen stempel. Daarom heb ik gewerkt in de health sector, met bioplastics en nu dus in de circulaire economie. Door me nog niet inhoudelijk vast te leggen, kan ik innovatie- en veranderwetenschapper zijn en allerlei dingen in beweging zetten. Ik vind het mooi dat dat me zo duidelijk is geworden door die vraag van Simona. Ook dát is inspiratie. Ik werk altijd samen, doe niks alleen. Je kunt elkaar kritisch bevragen en daardoor verder komen.”
