Zalig Koopfeest
Opiniestuk van taalkundige Sterre Leufkens
Taal verandert, en nu moet ook onze aloude kersttraditie eraan geloven. De kerststol is een feeststol geworden, de kerstmarkt moeten we voortaan wintermarkt noemen, en in plaats van ‘zalig kerstfeest’ mogen we elkaar alleen nog ‘fijne feestdagen’ wensen – alles om de mensen die geen Kerst vieren (lees: moslims) maar niet te kwetsen. Is er dan niets meer heilig?
Zeker wel: we zijn heilig overtuigd van de waarheid van nepnieuws. Want deze taalveranderingen blijken allemaal te berusten op een misverstand: het is niet de Islam, maar de commercie die onze traditionele woorden bedreigt.
De slag om de stol
Het was in het jaar 2016. Nota bene onze oer-Hollandse grootgrutter Albert Heijn had op de verpakkingen van zijn kerstbroden ‘feeststol’ laten drukken. Dit werd alom geduid als een knieval voor de orthodoxe islam – kennelijk wilde de Appie strenge moslims niet langer voor het hoofd stoten, en gaf de supermarkt daarom dit stukje cultuurgoed op. Maar wat meteen opviel: media konden letterlijk geen enkele moslim vinden die daadwerkelijk aanstoot nam aan het fenomeen kerststol, laat staan aan het woord. Nul citaten van imams, zelfs geen anonieme bron. Was het dan, misschien nog wel erger, zelfcensuur?
Nee. De AH bleek andere redenen te hebben voor de woordwijziging: als je je kerstbrood feeststol noemt, kan ‘ie ook ná 26 december in de schappen blijven liggen. Het is tenslotte feest van pakweg half november tot en met begin januari: ka-ching! En wie weet, kun je de overgebleven stollen nog ergens (kerst)stallen en met Pasen weer uit de kast trekken. Mensen geloven graag dat de Nederlandse cultuur wordt bedreigd door een boze horde van vreemde krachten.
In feite komt het Grote Gevaar uit onszelf: ouderwetse financiële belangen beïnvloeden onze woordkeus.
Hoe meer woorden we veranderen, hoe meer feesten we kunnen laten opgaan in de Grote Feestmaand van het Heilige Grootkapitaal.
De eitjesrellen
Over Pasen gesproken: niet alleen de stollen, maar ook de traditionele eitjes zijn aan vermeende islamisering onderhevig. Want nota bene onze eigen Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam verhandelde zijn paaseitjes opeens onder de noemer ‘verstopeitjes’. Daar vond Halbe Zijlstra natuurlijk iets van: ‘De HEMA is helemaal van het pad!’. Maar ook hier: geen gekrenkte moslimziel te bekennen. Wél twitterende PR-medewerkers: de eitjes zijn verstopeitjes geworden (al tien jaar vóór de ophef), zodat ook de niet-Christelijke medemens zonder gewetensbezwaren kan meedoen met eitjes zoeken. “We houden ons verre van geloofsovertuigingen, politieke of seksuele voorkeur of anderszins, juist omdat Hema er voor iedereen is.” Een inclusief gebaar naar alle heidenen dus! Als dát geen kerstgedachte is.
Het marktoproer
Intussen blijft ook onze zuiderburen de zelfislamisering van de elite niet bespaard. De organisatoren van de kerstmarkt in Brugge zouden de naam veranderd hebben in wintermarkt, jawel: om die arme moslims te sparen. De Gentse winterfeesten en het Plaisir d’Hiver in Brussel bestonden al jaren vredig op aard, maar de naamsverandering in Brugge riep opnieuw onlusten op. Organisator Piet Vanderyse reageerde snel: “Wij hebben dit ingevoerd omdat er altijd commentaar was dat de kerstmarkt al begint voor Sinterklaas er is.” Juist om de Gewone Belg tevreden te stellen, dus. Een commercieel motief is er ook weer: “Het was inderdaad ook een manier om neutraler te zijn. Je moet weten dat hier honderdduizenden toeristen komen om van de sfeer te genieten. We willen niemand voor de borst stoten.”
Geen boze moslims appeasen dus, maar gewoon zo veel mogelijk kopers trekken. Hoe meer woorden we veranderen, hoe meer feesten we kunnen laten opgaan in de Grote Feestmaand van het Heilige Grootkapitaal. De koopman die verdient aan de dominee: leve de Joods-Christelijke cultuur!