Biopten en excisies

Het bekijken van een biopt of een excisie door een patholoog kan helpen bij het stellen van een diagnose en/of ondersteunen bij het opstellen van een behandelplan Het VPDC geeft geen behandeladvies, daarvoor kan contact worden opgenomen met een klinisch specialist. Het weefsel moet in principe in formaline gefixeerd worden. Er zijn echter situaties waarin kan worden besloten om de excisie ongefixeerd aan het VPDC aan te bieden, bijvoorbeeld bij pootamputaties of verwijdering van een grote milt. Het is dan wel essentieel dat het weefsel snel (binnen 6 uur) wordt afgeleverd bij het VPDC. Zie afname instructies voor nadere informatie.

Afname-instructies

Het VPDC heeft globale richtlijnen opgesteld voor het verpakken en verzenden van formalinemateriaal. Download hier uw exemplaar voor gebruik in uw praktijk. Desgewenst kan er een geplastificeerd exemplaar toegezonden worden. Neem hiervoor telefonisch (030-2533195) of per email (vpdc@uu.nl) contact met ons op.

Ook bij het insturen van biopten/excisies is het van belang om het anamneseformulier volledig in te vullen en extra aandacht te besteden aan de vraagstelling. Heeft u geen anamneseformulier neem dan contact op via vpdc@uu.nl, of bel: 030-2533195 (telefonisch bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8:30 tot 12:30 uur en van 13:00 tot 16:00 uur).

‘Spoed-dezelfde-dag procedure’

Er kunnen situaties voorkomen waarin er een medische noodzaak is om sneller dan normaal de uitslag van histopathologisch onderzoek te ontvangen. Daarvoor biedt het VPDC de zogenaamde ‘spoed-dezelfde-dag’ procedure aan. Hierbij krijgt u, net als bij DNAB’s, op de dag van binnenkomst bij het VPDC uitslag van het histopathologisch onderzoek. Voor deze procedure gelden de volgende voorwaarden:

het biopt moet vóór 10 uur bij het VPDC zijn afgeleverd,
het biopt moet goed gefixeerd zijn,
de bioptstukjes mogen niet groter zijn dan 0,5 cm,
op het inzendformulier moet duidelijk aangegeven staan dat het biopt via de ‘spoed-dezelfde-dag’ procedure verwerkt moet worden
stuur bij het inzenden van het biopt een e-mail naar het VPDC waarin u dit biopt aankondigt

Voor een ‘spoed-dezelfde-dag’ biopt wordt een meerprijs gerekend omdat het weefsel handmatig, buiten de geautomatiseerde routine verwerkt wordt. De uitslag wordt aan het eind van de middag telefonisch en via e-mail doorgegeven.

Fixeren van weefsel

Biopten en weefsels moeten in formaline worden opgestuurd. Formaline fixeert het weefsel waardoor autolyse wordt voorkomen. Gebruik hiervoor 4% gebufferde formaldehyde oplossing. De meeste handelsoplossingen bevatten circa 40% formaldehyde. Deze kunt u dus 1 op 10 verdunnen. Voor de fixatie van ogen kunt u het beste een 10% formaline oplossing gebruiken, dus de handelsoplossing 1 op 4 verdunnen.

Een goede fixatie vereist voldoende formaline. Gebruik 10 tot 20 keer zoveel formaline als het volume van het biopt. Grote biopten kunt u eventueel met een scherp mes of scalpel insnijden. Hierdoor fixeert ook het centrale gedeelte van het biopt. Zorg hierbij wel dat het chirurgische excisievlak intact blijft, anders is het vaststellen van de mate van verwijdering vaak niet meer goed mogelijk! Kamertemperatuur bevordert de fixatie van het biopt. Laat de formalinepotjes met biopten daarom zo lang mogelijk in een ruimte met kamertemperatuur staan voordat ze opgehaald worden. Gebrekkige fixatie veroorzaakt verlies van weefselstructuur en cellulaire details door autolyse, wat leidt tot een beperking bij de interpretatie.

Nafixeren

Het gebeurt regelmatig, dat het weefsel bij aankomst in het laboratorium nog niet voldoende is gefixeerd. In een aantal gevallen heeft dit te maken met het overnacht transport van de inzending waardoor het weefsel onvoldoende tijd heeft gehad om te fixeren. Andere oorzaken hiervoor kunnen zijn:

Verhouding formaline – weefsel is niet minimaal 10:1
De formaline is teveel verdund.
Het weefsel bevat veel vet dat de fixatie bemoeilijkt.

In al deze gevallen kan het weefsel niet op de dag van binnenkomst op het VPDC worden uitgesneden maar zal voor nafixatie nog 1-2 dagen moeten blijven staan. Dit wordt dan meestal ook bij de macroscopie in het rapport vermeld. Rapportage volgt dan uiteraard ook later.

Ontkalken van materiaal

Soms is het niet mogelijk om het ingezonden materiaal direct te verwerken omdat er bot of verkalkt materiaal in aanwezig is. In dit soort gevallen moet het weefsel eerst worden ontkalkt, dit gebeurt meestal met mierenzuur of EDTA. Door het ontkalkingsproces wordt het weefsel zacht en snijdbaar. Dit proces echter heeft tijd nodig dat kan variëren van een paar dagen tot soms zelfs een paar maanden. Dit is afhankelijk van de hardheid van het weefsel.

Wanneer kan ik een uitslag verwachten?

De doorlooptijd van bioptmateriaal (mits goed gefixeerd en mits het snijdbaar materiaal bevat) is meestal twee werkdagen na binnenkomst op het VPDC. In die tijd wordt het weefsel gedehydreerd, ingebed, gesneden, gekleurd met H&E en beoordeeld. Meestal twee werkdagen na ontvangst van het monster stuurt het VPDC per e-mail (of op verzoek eventueel via fax of per post) een uitslag naar u toe. Het kan voorkomen dat er aanvullende kleuringen nodig zijn voor het nauwkeuriger stellen van de diagnose. In dat geval krijgt u eerst een voorlopige uitslag opgestuurd. Indien er voor de aanvullende kleuringen extra kosten in rekening gebracht moeten worden, heeft het VPDC daarvoor schriftelijke (fax of email) toestemming van de praktijk nodig.

Mocht u na ontvangst van de uitslag nog aanvullende vragen hebben, dan kunt u die tijdens het telefonisch spreekuur bespreken met één van de veterinair pathologen. Het spreekuur is op maandag t/m vrijdag van 14:00 tot 15:00 uur via telefoonnummer 030-253 3114. Daarnaast kunt u altijd een vraag aan ons mailen.

Facturering

U kunt maximaal 4 biopten van hetzelfde dier laten onderzoeken voor het tarief van 1 inzending. Het VPDC wil hiermee stimuleren om bij huid-, maag-, darm- en leverbiopten meerdere stukjes te laten onderzoeken. Dit verbetert de nauwkeurigheid en bruikbaarheid van de histologie uitslag. Let er hierbij wel op dat indien de weefsels groter zijn dan 2 cm daar een ander tarief voor staat dan voor kleinere stukjes.

Bij inzendingen die bestaan uit cytologie/DNAB en formalinemateriaal moet er goed worden aangegeven op het formulier of beiden direct bekeken moeten worden. Cytologie/DNAB wordt namelijk altijd apart doorberekend. De prijzen zijn op te vragen via vpdc@uu.nl of tijdens kantooruren via de telefoon (030-253 3195).