Christiaan Eijkman

Nobelprijs voor de Fysiologie of Geneeskunde (1929)

Vitamine B1

Eijkman werd 'de onwillige vader van de vitamines' genoemd. Hij werkte in het voormalige Nederlands Indië (nu Indonesië) als dokter.

Beri-beri

Toen hij voor ziekteverlof in Nederland was, werd hij gevraagd om mee te doen met een onderzoek naar de oorzaken van de tropische ziekte beri-beri waaraan toen veel mensen stierven. Het onderzoek vorderde traag omdat al vrij snel duidelijk was dat allerlei veronderstellingen - zoals een bacteriologische ziekteverwekker - niet klopten. Na twee jaar, in 1890, kwam Eijkman er achter dat het eten van ongepelde rauwe rijst de ziekte voorkwam en genas.

"De onwillige vader van de vitamines."

Vitamine B1

Eijkman dacht dat het zilvervlies van de rijst een antistof bevat tegen het gif van de bacterie die beri-beri veroorzaakt. Pas in 1916 wilde hij accepteren dat zoiets als een voedseldeficiëntie de oorzaak kon zijn van zo'n serieuze ziekte. Bijna dertig jaar later ontdekten Eijkman's opvolgers vitamine B1, de verantwoordelijke vitamine.

Nobelprijs

Eijkman werkte sinds 1898 bij de Universiteit Utrecht als professor. Zijn onderzoeks- en onderwijsterrein bestond uit gezondheidsleer, medische politie en gerechtelijke geneeskunde waarbij hij altijd veel interesse voor tropische ziekten toonde. In 1929 ontving Eijkman de Nobelprijs maar hij was te ziek om de prijs in ontvangst te nemen. Hij overleed een jaar later in 1930. In Utrecht is de Eijkman onderzoeksschool opgericht in zijn nagedachtenis.