Kennis en wetenschap

Münchener computus, f.71r

Het gebruik, hergebruik en de verspreiding van kennis binnen en buiten Europa is één van de kernthema’s waar wij ons mee bezig houden. Het gaat ons hier niet slechts om wetenschap in klassieke zin (inclusief de receptie van politiek en religieus gedachtengoed), maar ook om praktische vaardigheden, zoals kennis over voedsel en recepten, medicijnen en geneeskunde. De verspreiding van kennis is vitaal voor onze andere onderzoeksthema’s. Gemeenschappen waren netwerken waardoor kennis en wetenschap kon worden verspreid. Materialen en manuscripten waren media om nieuwe inzichten en oude tradities te communiceren. Religie kon dienen als een katalysator voor, of een rem op, dat proces. In elk geval is het belangrijk om te onthouden dat ideeën niet in een vacuüm ontstonden: kennis is en blijft mensenwerk.

(Meer)taligheid en communicatie

De migratie van kennis kan natuurlijk niet onderzocht worden zonder een kennis van de talen waarin zich dit allemaal afspeelde. Voor middeleeuws West-Europa is dit voornamelijk het Latijn, maar we zien ook teksten en archieven in het Grieks, Nederlands, Duits, Iers, Frans, Italiaans en nog vele andere talen en dialecten. Vele manuscripten geven zelfs blijk van de meertaligheid van hun auteurs, die bijvoorbeeld in de kantlijn definities van moeilijke woorden gaven in de volkstaal, of zelfs midden in een tekst van schrijftaal veranderden. Om dit op adequate wijze mee te nemen in ons onderzoek, werken we veel samen met onze collega’s bij de verschillende talen. Vooral het UUCMS (Utrecht University Centre for Medieval Studies) is hierbij van onschatbare waarde. Dit centrum biedt een forum voor alle mediëvisten binnen de faculteit Geesteswetenschappen van de UU om regelmatig de koppen bij elkaar te steken – en zo zelf ook bij te dragen aan de verspreiding van kennis en wetenschap.

Onderzoekers in dit thema