Wat is er voor nodig om thuis voor alle kinderen een fijne plek te maken om op te groeien?
"Kinderen zijn intrinsiek gemotiveerd om nieuwe dingen te leren en zich steeds verder te ontwikkelen. Om deze motivatie te behouden, is het belangrijk dat zij in drie fundamentele behoefte worden voorzien. Dit betreft de behoefte aan verbondenheid,autonomie en competentie. De thuisomgeving vormt een belangrijke context om in deze behoeften te voorzien en ouders kunnen hierin een grote rol spelen.
Behoefte aan verbondenheid
Het is voor kinderen belangrijk te ervaren dat zij ergens bij horen, dat ze geliefd en gewaardeerd zijn. Ouders kunnen in deze behoefte voorzien door betrokkenheid en interesse te tonen voor het kind. Door open te staan voor emoties en signalen van het kind (sensitiviteit) en hier op te reageren (responsiviteit), maken ouders duidelijk dat het kind welkom is, ook al is het soms boos, verdrietig of bang.
Behoefte aan autonomie
Het is voor kinderen ook belangrijk dat zij ruimte ervaren om uitdrukking te kunnen geven aan hun wensen, ideeën en meningen. Deze ruimte is nodig om op onderzoek uit te gaan, om grenzen te verkennen en nieuwe dingen uit te proberen: de peuter die overal op klimt om motorisch vaardiger te worden, de tiener die met verschillende klas- en teamgenoten optrekt om de eigen identiteit te ontdekken. Ouders kunnen de behoefte aan autonomie ondersteunen door zich in te leven in het perspectief van hun kind: wat zijn hun plannen, wensen, ideeën? Wat kunnen ze al zelf en waar is nog begeleiding nodig? Zo brengen ouders de boodschap over dat eigen ideeën en meningen -en daarmee autonomie- gewaardeerd worden.
Behoefte aan competentie
Om nieuwe uitdagingen aan te gaan -en dus nieuwe dingen te leren- is het belangrijk dat kinderen het gevoel hebben ergens goed in te zijn, iets te kunnen. Oftewel, zij moeten zich competent voelen. Om in deze behoefte te voorzien, is het belangrijk dat ouders succesmomenten - hoe klein ook - vieren met hun kind. Ouders kunnen dit soort succesmomenten creëren door goed te kijken naar wat het kind al kan en het te helpen om net een stapje verder te gaan. Denk aan het trotse kind dat zich nog maar aan één vinger van de ouder vast hoeft te houden om zelfstandig te kunnen lopen, of aan het schoolkind dat het met wat hulp is gelukt een hoog cijfer voor een proefwerk te halen.
Het is belangrijk dat ouders succesmomenten - hoe klein ook - vieren met hun kind.
Kortom, een thuis waarin het kind voorzien wordt in de behoefte aan verbondenheid, autonomie en competentie vormt voor alle kinderen een fijne basis om op te groeien."
Deze vraag is beantwoord door:
Dr. Marjolein Verhoeven
Universitair Docent Klinische Kind en Familie Studies
j.c.t.verhoeven@uu.nl