Hoe kunnen we kinderen trainen om meer zelfvertrouwen te krijgen?
"Kinderen met zelfvertrouwen geloven dat ze kunnen voldoen aan verwachtingen en de uitdagingen waar ze voor staan. Die overtuiging kan het leven makkelijk maken. Kinderen met zelfvertrouwen gaan uitdagingen aan, zijn niet snel uit het veld geslagen door tegenslag en uiten zich makkelijk. Zeker in Westerse landen wordt zelfvertrouwen daarom gezien als een nastrevenswaardige eigenschap.
Kinderen met zelfvertrouwen gaan uitdagingen aan, zijn niet snel uit het veld geslagen door tegenslag en uiten zich makkelijk.
Bij problemen met het zelfvertrouwen wordt al snel gewezen naar ouders. Die zijn zo kritisch dat ze hun kinderen zelfvertrouwen ontnemen. Of kweken juist prinsjes en prinsesjes. Meestal valt dat gelukkig wel mee. Onderzoek laat zien dat de ontwikkeling van zelfvertrouwen vooral een autonoom proces is: het zit voor een flink deel in kinderen zelf. Tegelijk zijn er wel dingen die ouders (en trouwens ook leraren, coaches, en anderen) kunnen doen om gezond zelfvertrouwen bij kinderen te stimuleren. Gezond zelfvertrouwen heeft zeker drie kenmerken: groei, realisme en stevigheid.
Groei
Kinderen met gezond zelfvertrouwen zijn gemotiveerd om te leren en groeien als persoon. Ze zijn ervan overtuigd dat ze dat goed kunnen. Ouders kunnen deze motivatie voeden door kinderen geregeld te wijzen op de vooruitgang die ze maken: dit versterkt een gezond zelfvertrouwen en vergroot de wil om te leren.
Realisme
Het is belangrijk voor kinderen om te weten wat ze goed kunnen. Tegelijk mogen ze ook best weten wat ze nog lastig vinden; en vooral, dat het niet erg is om dingen lastig te vinden. Een valkuil voor veel ouders is om hun doelen bij te stellen als hun kind ergens moeite mee heeft, en lagere verwachtingen te hebben. Het is beter als ouders hun verwachtingen behouden en hun kind laten merken dat ze denken dat het aan die verwachtingen kan voldoen.
Stevigheid
Sommige kinderen verliezen snel zelfvertrouwen als iets tegenzit. Het is belangrijk om hen te laten voelen dat de waardering of liefde die ze krijgen niet afhangt van hun presteren. Ook helpt het als ouders faalervaringen duiden als leerervaringen. “Van fouten kun je leren”: klinkt ouderwets, maar is zeker een waardevol devies.
Het zelfvertrouwen van kinderen is afhankelijk van veel factoren. Ouders kunnen geen wonderen doen, maar doen het ook niet snel helemaal verkeerd. Wel kunnen ouders, met deze adviezen in het achterhoofd, hun kind helpen om met vertrouwen uitdagingen aan te gaan en zichzelf te uiten—wat het leven ook in petto heeft."
Bronnen
Brummelman, E., & Sedikides, C. (2020). Raising children with high self‐esteem (But not narcissism). Child Development Perspectives, 14(2), 83-89. https://doi.org/10.1111/cdep.12362
Deze vraag is beantwoord door:
Prof. dr. Sander Thomaes
Hoogleraar Ontwikkelingspsychologie
s.thomaes@uu.nl