Familierechtsexpert Wendy Schrama

Wendy Schrama is hoogleraar Familierecht en Rechtsvergelijking aan de Faculteit Recht, Economie, Bestuur en Organisatie. Met haar onderzoeksgroep kijkt ze vanuit verschillende juridische invalshoeken naar families. Binnen het thema Waar hoor ik thuis? brengt ze haar expertise, praktijkervaring als familierechter en interdisciplinaire blik mee. “Beter begrijpen wat er gebeurt na een scheiding doe je niet alleen vanuit het recht. Het gaat om het totaalplaatje. De werkelijkheid is ook niet verdeeld in vakjes.”

Volgens prof. mr. Wendy Schrama is interdisciplinaire samenwerking dé manier om wetenschap te bedrijven. “Iedereen is in z’n eigen vakgebied een expert, maar je kijkt niet zo makkelijk naar wat andere vakgebieden je kunnen leren.” Terwijl dat juist veel op kan leveren. “Als je wetenschapsvelden weet te combineren op één thema, heb je niet meer een plat plaatje maar een 3D-model.” Het recept voor Schrama en de rest van het team om scheidingen en de vraag ‘waar hoor je thuis?’ beter te leren begrijpen.

De sociale wetenschappen staan relatief dicht bij Schrama’s eigen vakgebied, maar er zijn ook teamgenoten uit andere disciplines die haar verrassen en inspireren. “Aoju Chen bestudeert of de manier waarop moeders en baby’s met elkaar spreken een voorspeller is voor hoe ze gehecht zijn. Fascinerend dat taal en communicatie tussen ouders en kinderen inzicht geeft in hoe hun band is. Ik had daar nooit over nagedacht!”

Opzoek naar het thuisgevoel

Het doel van het team van Waar hoor ik thuis? is: met wetenschappelijke kennis zorgen dat het goed gaat met kinderen die op verschillende plekken opgroeien. Welke factoren zijn van invloed zijn op de vraag waar zij zich thuisvoelen? Schrama: “Waar je je thuisvoelt bepaalt mede hoe goed het met je gaat. Als je daar zicht op hebt kun je beter nagaan wat wel en niet werkt. Bijvoorbeeld: is wetgeving die zegt dat ouders na een scheiding in gelijke mate voor kinderen zorgen een goed idee, of juist helemaal niet?”

“Als er veel conflict is tussen ouders, is je ergens thuisvoelen heel lastig.''

Dat soort kennis is onder andere voor rechters en advocaten van belang. Waar moeten zij op letten in de rechtszaal? Schrama is naast wetenschapper ook familierechter, en krijgt scheidingszaken voor zich waarbij het soms ook minder goed gaat. “Als er veel conflict is tussen ouders, is je ergens thuisvoelen heel lastig. Want als jij bij je moeder bent en niet loyaal mag zijn aan je vader, en omgekeerd ook niet, dan is het veel moeilijker om je fijn te voelen en je goed te ontwikkelen.”
 

Geen ivoren wetenschapstoren

De wetenschappers van Waar hoor ik thuis? werken actief samen met partners als Villa Pinedo, de Gemeente Utrecht en Youké sterke jeugd. Schrama: “Het beeld bestaat dat de wetenschap te veel in een ivoren toren zit. Ik denk niet dat dat klopt, maar dat neemt niet weg dat het een heel goed idee is om vanuit de universiteit te kijken naar: wat betekent dit onderzoek concreet voor de mensen in de samenleving? Praten met bijvoorbeeld de Raad voor de Kinderbescherming over hun ervaringen geeft ons een beter beeld van de werkelijkheid.”

Maar samenwerken met partners brengt net als samenwerking tussen vakgebieden uitdagingen met zich mee, gaat Schrama verder. “Vragen van partners zijn vaak toepassingsgericht. Maar wij willen ook wetenschappelijk inzicht genereren: waaróm is iets zo? Zo kan een vraag uit de praktijk zijn: wat doe ik met gescheiden ouders en kinderen die almaar ruzie maken? Dan gaan wij een niveau omhoog naar de interdisciplinaire wetenschap, maar daarna moet het wel weer terugvertaald worden.”
 

“Hoe kan het beter voor kinderen?”

Schrama is als wetenschapper en rechter gefascineerd door dit thema: “Omdat ik echt heel graag wil weten hoe het voor die kinderen beter kan. Want kinderen die in een scheidingsprocedure klem komen te zitten, dat is afgrijselijk. Wat zijn beschermende factoren? Is er bijvoorbeeld iemand in hun netwerk die een uitlaatklep kan zijn? Je hebt niet altijd invloed op het gedrag van de ouders, maar als je inzicht hebt in wat kinderen helpt, dan kun je daar beter op sturen.”

Conflictscheidingen vormen maar één deel van het onderzoek, benadrukt Schrama. “Ook in de gevallen waar een scheiding wel goed verloopt willen we nog steeds weten: wat doet dit met kinderen? Waar we naartoe moeten is het veel meer laten participeren van kinderen binnen het recht. Het is belangrijk om te vragen: hoe is het eigenlijk met jou? Hoe zie jij dit? Daar moeten we het recht zo goed mogelijk op inrichten, zodat we de belangen van iedereen, kinderen voorop, zo goed mogelijk behartigen. Daar valt wel wat winst te behalen.”

Prof. mr. Wendy Schrama is tevens familierechter bij Rechtbank Noord-Holland