Parlementaire grip op de algoritmische uitvoering

Juliette Ermers voor het gebouw van de Eerste Kamer
Juliette Ermers

Sinds de jaren ’90 gebruiken uitvoeringsorganisaties steeds vaker algoritmes in de uitvoer van wet- en regelgeving. Het is aan het parlement om te controleren of dit op een verantwoorde manier gebeurt. Maar uit verschillende rapporten blijkt dat het parlement kennis en expertise mist om te begrijpen hoe algoritmische systemen technisch werken. Door dit gebrek aan kennis, het ‘black box-karakter’ van digitalisering en het tempo van digitale evoluties kan het parlement uitvoeringsorganisaties niet langer op betekenisvolle wijze controleren en de regering verantwoording laten afleggen over haar handelen.

Promovenda Juliette Ermers van het AI Lab voor Publieke Diensten onderzoekt hoe het parlement grip kan krijgen op de algoritmische uitvoering.

Formele en informele mechanismen

Naast haar werk als stafmedewerker bij de Eerste Kamer der Staten-Generaal doet Ermers als promovenda aan de Universiteit Utrecht onderzoek naar manieren waarop het parlement  zijn controlerende taak ten aanzien van de algoritmische uitvoering kan versterken. “Er zijn formele en informele verantwoordingsmechanismen en informatierelaties om te zorgen dat er een systeem van checks and balances is, waarbij de regering het parlement moet informeren over het functioneren van de uitvoeringsorganisaties met het oog op parlementaire, democratische controle. Maar uit onderzoek blijkt dat het parlement geregeld een moeizame zoektocht doorloopt naar de juiste informatie en naar degenen die verantwoordelijk zijn voor gemaakte keuzes en eventuele tekortkomingen.”

Aan de hand van casestudies en interviews bij twee uitvoeringsinstanties en met experts en Kamerleden wil Ermers succesvolle praktijken en knelpunten van de informatierelaties en verantwoordingsmechanismen in kaart brengen, zodat duidelijk wordt welke bevoegdheden en instrumenten het parlement kan inzetten om meer grip te krijgen op de algoritmische uitvoering en wat daar in de praktijk voor nodig is.

Onderzoeker

Mr. Juliette Ermers (Departement Rechtsgeleerdheid, Universiteit Utrecht)

Wetenschappelijk begeleiders

(Co-)financierende niet-academische partners

Eerste Kamer der Staten-Generaal