PO Conferentie

• Joyce Hagen, Proceon scholengroep 
• Christa Dekker, Marnix Academie
• Carolien Duijzer, Marnix Academie
• Marjolijn Peltenburg, Marnix Academie

“Ik voel mij gevangen tussen twee werelden” aldus een student uit jaar drie van de deeltijdvariant van de opleiding tot leerkracht basisonderwijs. Regelmatig bemerkt zij hoe ideeën en opvattingen die ten grondslag liggen aan het onderwijs op de opleidingsinstelling niet per definitie dezelfde zijn als de ideeën en opvattingen in de onderwijspraktijk. Als opleiding hebben we stappen te zetten om de verbinding tussen deze twee werelden verder te versterken om zo aanstaande leerkrachten beter te kunnen begeleiden.

We nemen jullie mee in een praktijkvoorbeeld waar opleiders van Proceon Scholengroep en opleiders van hogeschool Marnix Academie samenwerkten om meer zicht op én begrip voor elkaars context te krijgen met betrekking tot reken-wiskunde didactiek binnen het Samen Opleiden. Dit leidde tot waardevolle gesprekken over keuzes in vakinhoud en vakdidactiek, zowel op de opleidingsinstelling als in de onderwijspraktijk. Deze gesprekken werden ondersteund door voor deze situaties ontwikkelde innovatieve verbindingskaarten. Deze verbindingskaarten stimuleren opleiders om na te denken over hun waarden in het onderwijs ten aanzien van de vakinhoud en middels een leervraag de begeleiding van aanstaande leerkrachten in deze vakinhouden en -didactieken verder te versterken.

Tijdens de workshop gaan we hands on aan de slag met deze verbindingskaarten die kunnen helpen bij het voeren van gesprekken over wat belangrijk is in het opleidingsonderwijs en hoe dit vormgegeven kan worden. De workshop biedt zo ruimte om kennis te maken met het aangaan van verbindingen middels de waardengerichte dialoog.

• Jefta Alberts, directeur CBS de Piramide 
• Maud Weerden, projectcoördinator Stichting Move en leerkracht Prof. Kohnstammschool (groep 7)
• Vera Bosch, adviseur Democratieprogramma bij Gemeente Utrecht

In deze workshop ontdek je hoe scholen actief burgerschap uitrollen in de school en bubbels doorbreken door ook buiten de school aan de slag te gaan met burgerschap. Burgerschapsonderwijs vindt namelijk niet alleen plaats in de klas, ook daarbuiten! We delen praktijkvoorbeelden en laten zien hoe je een visie op burgerschap vertaalt naar een haalbare aanpak. Samen gaan we in op vragen als: Hoe ziet een leerlijn actief burgerschap uit in de praktijk uit? Hoe wordt de vertaling van de wettelijke opdracht en (concept)kerndoelen naar de praktijk gemaakt? Hoe creëer je draagvlak binnen je team? Hoe betrek je ouders en organisaties in de stad? Hoe maak je burgerschap écht onderdeel van je school?

We wisselen ervaringen uit en staan stil bij wat er al gebeurt binnen de eigen schoolomgeving. Ook ga je zelf aan de slag! We werken aan een mini-actieplan voor de eigen (school)omgeving. Je verkent kansen in de schoolomgeving en bedenkt een concrete stap om actief burgerschap een plek te geven in het lesprogramma of de schoolcultuur. Laat je inspireren en verlaat de workshop met nieuwe ideeën voor de eigen (onderwijs)praktijk waar je de volgende dag al mee aan de slag kan gaan.

• Jim Onverwagt, bovenschools ict'er en leerkracht van stichting Talent Primair

In deze workshop krijg je een voorproefje op de leerlijn programmeren die oorspronkelijk ontwikkeld is door Gerard Dummer (Hogeschool Utrecht). Je gaat zelf aan de slag met unplugged programmeren en hopelijk weet jij daarna middels de basisconcepten programmeren een parkeergarage te laten functioneren. Programmeerconcepten komen bij unplugged programmeren tot leven waardoor ze inzichtelijk worden voor kinderen. De lessen programmeren onderscheiden zich door een klassikaal, leerkrachtgestuurd format met drie tot vier niveaus van differentiatie in iedere les, waardoor het flexibel inzetbaar is voor hele groepen vanaf groep 5 t/m 8. In principe zijn de lessen zo samengesteld dat de reguliere groepsleerkracht de lessen, na training, kan geven.

Tot nu toe zijn er twee delen (16 lessen) van het lesprogramma succesvol ontwikkeld, met nog twee in ontwikkeling. Deze aanpak is evidence-informed en de lessen met handleidingen zijn kosteloos toegankelijk via Wikiwijs. Deze leerlijn programmeren is ontwikkeld op basis van de nieuwe concept kerndoelen met het oog op kostenbesparing en duurzaamheid, waarbij slechts een minimale hoeveelheid materialen per groep vereist is.

Tijdens de workshop krijg je informatie over de bijbehorende docententraining, ga je aan de slag met unplugged programmeren en programmeer je een parkeergarage met behulp van de Microbit en de programmeeromgeving Makecode.

• Jenny Olsthoorn, schoolleider, Taalschool Utrecht
• Esther van Zoest, schoolleider, Taalschool Utrecht
• Marian van Popta, hogeschoolhoofddocent/senior onderzoeker Taal en burgerschap in een meertalige samenleving, Hogeschool Utrecht

In het Stedelijk Netwerk Nieuwkomers werken diverse Utrechtse scholen en kennisinstellingen samen aan een doorgaande lijn in het onderwijs aan nieuwkomers in onze stad. We gebruiken hiervoor het meerjarenmodel in drie fasen (Schrijfgroep LPTN, 2017). Op Taalschool Utrecht (eerste opvang, fase 1) ligt de primaire focus op de taalontwikkeling van deze leerlingen, maar wordt ook taalsteun en ruimte voor de thuistalen geboden bij het leren van andere vakken zoals rekenen. Op de basisscholen waar deze leerlingen naar doorstromen (instap- en doorgroeifase, fase 2 en 3), worden nieuwkomersspecialisten getraind in dit talenbewust handelen in alle vakken, zodat er aan de diverse talige behoeften tegemoet kan worden gekomen. 

In deze workshop laten we zien hoe dat talenbewust handelen er volgens de theorie en vanuit de praktijk van de Taalschool Utrecht uitziet. Deze workshop is daarmee interessant voor alle onderwijsprofessionals die leerlingen met diverse talige behoeften in de groep of school hebben. Je doet kennis op, krijgt voorbeelden uit de praktijk van hoe het zou kunnen en gaat met andere deelnemers in gesprek over hoe je in jouw eigen praktijk talenbewuster zou kunnen handelen. 

• Talitha Zervaas, coördinator Pr8klas, Bruggenbouwer POVO en docent Engels aan Het Element
• Gerard Luitwieler, coördinator Kr8klas, mentor Pr8klas, Bruggenbouwer POVO en verbonden aan Voila in Leusden

Pr8klas en Kr8klas

De programma’s Pr8klas en Kr8klas creëren een veilige en stimulerende omgeving waarin kinderen praktische lessen volgen, persoonlijke begeleiding ontvangen en leren vertrouwen op hun eigen kunnen. Zelfvertrouwen, motivatie en het ontdekken van talenten staan hierbij centraal. 

De Pr8klas is er voor doeners en helpt hen hun kracht te ontdekken door praktijkgericht leren en intensieve begeleiding van mentoren zoals Gerard Luitwieler en coördinator Talitha Zervaas. De Kr8klas biedt juist hoogbegaafde leerlingen de uitdaging en verdieping die zij nodig hebben, ondersteund door expertise uit het VO. Hierbij leren kinderen omgaan met uitdagingen zoals de leerkuil en groeien ze in doorzettingsvermogen en zelfinzicht. 

Over de workshop

In deze workshop ontdek je hoe deze programma's kinderen ondersteunen bij de overstap naar het voortgezet onderwijs, en ze helpen groeien op sociaal-emotioneel vlak. We delen we inzichten uit Amersfoortbreed onderzoek en je ervaart hoe deze aanpak in de praktijk werkt. Je leert hoe je met gerichte aandacht en tools kunt bijdragen aan de emotionele en mentale ontwikkeling van kinderen. Daarnaast ontdek je hoe deze programma’s kinderen helpen om obstakels te overwinnen en sterker in hun schoenen te staan.

Deze workshop geeft concrete handvatten en nieuwe inzichten om kinderen te begeleiden naar een soepele, zelfverzekerde overstap. Samen zorgen we ervoor dat elk kind zijn of haar plek vindt en vol vertrouwen de toekomst tegemoet gaat!

Dit vinden leerlingen ervan

• Nikki (leerling Pr8klas): “Ik dacht dat ik dom was, maar in de Pr8klas heb ik geleerd dat ik heel veel talenten heb. Daardoor ging ik met veel meer zelfvertrouwen naar mijn nieuwe school.”
• Jasper (leerling Kr8klas): “Ik vind het geweldig om nieuwe dingen te leren en alvast kennis te maken met vakken van het VO. Ondertussen voel ik me steeds meer thuis op een VO-school.”

• Miranda Wedekind, adviseur digitale geletterdheid PCOU Willibrord
• Louise Doornenbal, PCOU Willibrord
• Expert-leerlingen digitale geletterdheid

Binnen PCOU Willibrord hebben we de afgelopen 1,5 jaar een pilot gedraaid waarbij 7 scholen leerlingen hebben opgeleid tot expert digitale geletterdheid. Deze leerlingen geven in hun school workshops en ondersteuning in groepen, om zo de leerkracht te ontlasten en te inspireren. De leerlingen zijn super enthousiast en hebben ook echt al workshops gegeven in hun eigen school. Ook de leerkrachten worden op deze manier eenvoudig aangezet om meer te doen met digitale geletterdheid. De leerlingen van de verschillende scholen kwamen maandelijks bij elkaar voor een praktijkdag. Hierop werd vooral heel veel geëxperimenteerd, en nagedacht over de les die op school gegeven kon worden. De wisselwerking tussen leerlingen van het PO, VO en GO was erg inspirerend. Zowel de leerlingen, onderwijsprofessionals en begeleiders keken steeds erg uit naar de bijeenkomsten.

We krijgen nu de mogelijkheid, via de subsidie onderwijsimpuls van de gemeente Utrecht, om deze pilot te verduurzamen en uit te breiden. Daarom vertellen we jullie graag in deze workshop, hoe we dit hebben aangepakt, wat de resultaten zijn en hoe je zelf aan de slag kunt. En bij dat laatste kunnen we je helpen! 

En omdat we hebben gemerkt dat zelf aan de slag gaan met materialen rondom digitale geletterdheid heel goed werkt, nemen we materialen mee om zelf mee te experimenteren. En dat doe je natuurlijk onder begeleiding van een aantal van onze expert-leerlingen.

• Leerkracht Wereldkidz Utrecht
• Leerkracht Wereldkidz Utrecht
• Karel Boonstra, opleider IvOO en promovendus, Hogeschool Utrecht

Meetkunde is overal om ons heen, denk aan het waarnemen van vormen en figuren, en het ervaren van fenomenen als schaduw en spiegelen. Toch wordt bij Meetkunde in de bovenbouw van het basisonderwijs voornamelijk geleerd vanuit de methode en worden mogelijkheden om leerlingen interactief te laten werken met materialen niet benut. 

Inzichten op het gebied van Embodied Cognition (Belichaamde cognitie) werpen een nieuw licht op leren; ook voor Meetkunde. Het kernidee: we leren niet alleen met ons hoofd, maar door interactie met de omgeving. Het lichaam speelt hierbij een cruciale rol. Er is al veel onderzoek gedaan naar hoe het handelen van leerlingen, in een zorgvuldige ingerichte leeromgeving, het startpunt kan zijn voor wiskundige kennis. Maar hoe werkt dat in de praktijk? Hoe kan een leeromgeving leerlingen vanuit ervaring naar kennis stimuleren? En hoe gaat het begeleiden hiervan in zijn werk? Samen met een groep leerkrachten van stichting Wereldkidz heeft Karel Boonstra deze vragen onderzocht. 

In deze workshop gaan we nader in op bovenstaande vragen. Deelnemers gaan een leeromgeving over spiegelen, gebaseerd op inzichten vanuit Embodied Cognition, zelf ervaren. We laten zien welke theorie er achter deze ontwikkelingen schuilt en delen ervaringen van leerkrachten die gewerkt hebben met deze manier van leren met hun eigen leerlingen.