Hoe verhalen vertellen mensen verbindt

Verhalen bestaan al sinds het begin van de mensheid en spelen een belangrijke rol in het maken van verbinding met elkaar. De Amerikaanse uitwisselingsstudenten Meher Sukhija en Uma Supatra-Campbell volgden de Community Engaged Learning-cursus From Literature to Life: Shared Reading aan het University College Utrecht waarbij zij samen met bewoners van Utrechtse asielzoekerscentra, gedichten lazen.

Begrip vergroten

Er zijn steeds meer aanwijzingen dat samen lezen positieve en cognitieve effecten heeft. Bovendien kan het zowel het persoonlijk welzijn verbeteren als het begrip voor de ander vergroten. Die ervaring hebben ook Meher en Uma. Die ervaring hebben ook Meher en Uma. Zij lazen voor bij Plan Einstein, een ontmoetingsplek voor bewoners van Utrechtse asielzoekerscentra, statushouders, buurtbewoners en andere Utrechters. Als onderdeel van de cursus kregen de studenten een training tot leesbegeleider van de Culturele Apotheek, een organisatie voor gedeeld lezen. 

Poëzie en songteksten

“We brachten niet alleen zelf poëzie in, we daagden de deelnemers ook uit om zelf met gedichten of songteksten te komen”, legt Uma uit. “Die waren niet altijd in het Engels, maar dan maakten we gewoon gebruik van Google Translate. Het bleek een effectieve en leuke manier te zijn om elkaar te leren kennen en meer van iemands achtergrond te begrijpen.” Volgens Meher dragen teksten die mensen zelf inbrengen, bij aan het op gang komen van het gesprek. “Hoe mensen zich uitdrukken is cultureel bepaald en we merkten dat mensen zich op hun gemak voelden bij gedichten in hun eigen taal en uit hun eigen cultuur. Zo kwamen wij erachter dat niet in ieder land de uitdrukking I love you wordt gebruikt. In Azerbeidzjan bijvoorbeeld, gebruiken ze een minder abstracte tekst als: my liver explodes for you. Dat zijn leuke onderwerpen om het met elkaar over te hebben.”

Niet zo kwetsbaar

Hoewel je zou denken dat asielzoekers een kwetsbare groep zijn, hebben Uma en Meher dat niet zo ervaren. “De mensen hadden echt een uitnodigende en open houding, dat was heel bijzonder. Op de locatie was ook een muziekcentrum aanwezig, waar we heel spontaan nog met z’n allen gezongen hebben”, vertelt Meher. “Het viel mij op dat de mensen elkaar gemakkelijk benaderden en hun best deden om elkaar te helpen. Dat maakte het voor mij a lovely place!”

Nieuwe vrienden

Inmiddels zijn Meher en Uma weer terug in Californië om hun opleiding voor te zetten, maar hun gedachten zijn nog regelmatig in Nederland. Uma: “Asielzoekers zijn mensen zoals jij en ik, en ik vond het mooi om elkaar te leren kennen in een veilige omgeving. Ook zie ik in hoe belangrijk kunst is voor iemands welzijn. Het voelt echt alsof ik nieuwe vrienden heb gemaakt en ik zou het daarom heel graag nog een keer willen doen.” Meher kwam tot het inzicht hoe belangrijk het is om de tijd te nemen om elkaar te leren kennen. “Als het gaat over vluchtelingenproblematiek, ligt dehumanisering op de loer. Ik realiseer mij meer dan ooit hoe belangrijk het is om elkaar te helpen. Na de laatste bijeenkomst kreeg ik van een deelnemer een prachtig zelfgeschreven gedicht. Dat lees ik nog vaak terug.”