Effectief thuis studeren? Toets jezelf!

Effectief thuis studeren studietip

Op internet vind je veel tips om je te helpen bij het effectief thuis studeren, zoals: volg een vast schema, gebruik een vaste plek om te studeren, studeer in korte spurts in plaats van lange halen, pauzeer regelmatig en vraag om hulp als je dat nodig hebt. Klinkt handig. Maar welke studieaanpak is het meest effectief, en hoe zorg je ervoor dat wat je leest ook echt beklijft?

Je zit op maandagochtend 9 uur aan je opgeruimde bureau in je kamer met de deur dicht, je hebt een kookwekker gezet voor 45 minuten. Om 11 uur heb je een pauze voor jezelf ingelast. Het dikke boek dat je de komende 8 weken moet bestuderen ligt voor je, en nu? Gewoon maar beginnen met lezen? Gelukkig wordt hier al meer dan 100 jaar onderzoek naar gedaan en weten we inmiddels het een en ander over effectieve aanpakken van studeren.

Veelvoorkomende studieaanpakken

Deze vijf studiestrategieën worden vaak gebruikt:

  • Jezelf toetsen - Zeer effectief in veel verschillende contexten
  • Gespreid leren - Zeer effectief in veel verschillende contexten
  • Herlezen - Na de eerste keer lezen kan de tijd beter besteed worden
  • Markeren - Niet erg nuttig, maar kan handig zijn als eerste stap
  • Samenvattingen maken - Kan handig zijn als je goed bent in samenvattingen maken

Welke aanpak kies je?

Stel je voor dat je deze week twee hoofdstukken moet bestuderen. Hoe pak je dat aan? Uit onderzoek blijkt dat studenten vaak na eenmaal de tekst te hebben gelezen, simpelweg nóg eens alles doorlezen om te kijken ‘of alles er in zit’ (rereading technique; Kornell & Bjork, 2007). Als aanvullende studieaanpak wordt er soms een markeerstift gebruikt om belangrijke begrippen te arceren, of wordt er een samenvatting gemaakt.

Aangezien deze drie aanpakken vaak gebruikt worden, zul je denken dat dit goede aanpakken zijn. Of niet? Als ze niet effectief zijn, zouden studenten er namelijk allang mee zijn gestopt. Helaas werkt dat niet zo. Uit een overzichtsstudie waarin de meest gebruikte (en wat minder gebruikte) studieaanpakken vergeleken worden blijkt dat deze drie aanpakken juist tot de minst effectieve behoren.

En hoe zit dat met gespreid leren en jezelf toetsen? Gespreid leren betekent dat je niet alle stof in een hele kleine tijd moet gaan leren (stampen), maar dat je beter de stof in kleinere delen verspreid over meerdere dagen/weken kunt leren. Maar de absolute winnaar met de meeste voordelen is: jezelf  toetsen.

Onderzoek naar retrieval practice

In Amerikaans onderzoek werd studenten gevraagd een tekst over een natuurwetenschappelijk onderwerp te bestuderen. Zij werden willekeurig verdeeld over 4 condities:

  • Een conditie waarin studenten de tekst één keer mochten bestuderen
  • Een conditie waarin studenten de tekst in meerdere sessies opnieuw konden bestuderen
  • Een conceptmap-conditie, waarin studenten de inhoud van de tekst in een schematische weergave moesten weergeven
  • Een conditie waarin studenten na het bestuderen van de tekst werd gevraagd zoveel mogelijk te noteren van wat zij hadden onthouden (‘retrieval practice’). Hierna bestudeerden zij de tekst nogmaals, gevolgd door nog een ‘retrieval’-sessie.

Studenten kregen een week na het experiment een test voorgelegd om na te gaan hoeveel zij hadden onthouden. In deze test kwamen zowel letterlijke vragen als vragen waarin studenten verbanden tussen concepten moesten leggen aan bod. Het bleek dat studenten in de ‘retrieval practice’-conditie het best scoorden op de test en dus het meest hadden geleerd.

Waarom is jezelf toetsen de beste aanpak?

Als eerste krijg je met deze aanpak (mits je eerlijk bent) informatie over welke delen van de stof je al beheerst en welke niet. Dit is een zogenaamd metacognitief voordeel van jezelf testen. Naast dit metacognitieve voordeel is er een directer voordeel. Hiervoor moeten we even beter definiëren wat we bedoelen met testen: het ophalen van informatie uit je langetermijngeheugen. Nu blijkt dat door het simpelweg ophalen van die informatie de informatie vervolgens beter blijft hangen. Dit wordt al voorspeld door geheugenmodellen uit de jaren tachtig (zie bijv. Raaijmakers & Shiffrin, 1981). Je bent dus niet alleen jezelf aan het testen, je bent ook aan het leren!

Las bij het studeren regelmatig momenten in waarop je jezelf overhoort door op te schrijven wat je nog weet.

Zet deze aanpak dus in als je thuis aan het studeren bent. Zorg ervoor dat je jezelf iedere dag even overhoort over de stof van die week. Of laat je (online) overhoren door een andere student of door een chatbot! Houd bij wat je precies al weet en wat nog niet. Neem dat die dag nog even door, zodat dat er de volgende dag wellicht wel goed in zit.

Deze studietip is geschreven door:

Tips en trainingen

Ben je op zoek naar een betere studie-aanpak, of wil je bepaalde studievaardigheden verder ontwikkelen? Bekijk welke trainingen je bij ons kunt volgen, of neem een kijkje bij onze andere studietips.

Literatuur

Dunlosky, J., Rawson, K. A., Marsh, E. J., Nathan, M. J., & Willingham, D. T. (2013). Improving students’ learning with effective learning techniques: Promising directions from cognitive and educational psychology. Psychological Science in the Public Interest, 14, 4-58.
Kornell, N., & Bjork, R. A. (2007). The promise and perils of self-regulated study. Psychonomic Bulletin & Review, 14, 219-224.
Raaijmakers, J. G. W., & Shiffrin, R. M. (1981). Search of associative memory. Psychological Review, 88, 93–134.