Zeewierwouden leveren onvermoede bijdrage aan opslag broeikasgassen

Zeewierwouden spelen een essentiële rol in de opslag van koolstof in de oceanen. Dat blijkt uit baanbrekend onderzoek door een internationaal team van onderzoekers, onder wie de Utrechtse aardwetenschapper Jack Middelburg. De onderzoekers tonen aan dat de zeewierwouden jaarlijks gemiddeld 56 miljoen ton koolstof transporteren naar de diepten van de oceaan. Tussen de 4 en 44 miljoen ton van deze koolstof blijft daar misschien wel zeker een eeuw opgeslagen. Deze ontdekking, gepubliceerd in het prestigieuze tijdschrift Nature Geoscience, opent nieuwe perspectieven voor het tegengaan van klimaatverandering, door het behoud en herstel van zeewierwouden.

Zeewierwouden, voornamelijk bestaande uit grote bruine wieren zoals kelp en zee-eik, horen tot de meest uitgebreide en productieve begroeide kustecosystemen ter wereld. Deze wouden groeien net zo snel als hun tegenhangers op het land en kunnen koolstof op efficiënte wijze opslaan in hun biomassa. Een deel daarvan verdwijnt naar grote diepte.

Opslag

Het onderzoek, onder leiding van dr. Karen Filbee-Dexter van het Noorse Instituut voor Marien Onderzoek en de Universiteit van West-Australië, laat zien dat elk jaar ongeveer 15% van deze vastgelegde koolstof bezinkt naar diepe oceaanwateren, waar een gedeelte daarvan eeuwenlang opgeslagen blijft. Dit “zeewierkoolstof” op een diepte van meer dan 200 meter maakt zo’n 3 tot 4% uit van de totale hoeveelheid koolstof die in de oceaan ligt opgeslagen, zo blijkt uit het onderzoek.

(tekst gaat verder onder afbeelding)

Zeewierwoud in de oceaan

Zeewierwouden behoren tot de meest uitgebreide en productieve begroeide natuurlijke ecosystemen op aarde. Deze onderwaterbossen zijn te vinden langs meer dan een kwart van de kustlijnen over de hele wereld, met name in koeler water waar ze door middel van fotosynthese grote hoeveelheden koolstof opnemen en vastleggen in zeewierbiomassa. De onderzoekers combineerden wereldwijde modellen van biomassaproductie en -transport uit zeewierwouden met wereldwijde oceanografische modellen om uit te rekenen hoeveel zeewierkoolstof verdwijnt naar de oceaandiepten. De foto toont dichte kelpbossen (Laminaria hyperborea) – waarschijnlijk het dominante zeewierwoud in de Noordelijke Atlantische Oceaan.

Foto: Thomas Wernberg, The University of Western Australia

Route van zeewierkoolstof

Het onderzoeksteam gebruikte geavanceerde wereldwijde oceaanmodellen om de route van zeewierkoolstof te volgen, van de kust tot de diepe oceaan. "Uit ons onderzoek blijkt ook de grote capaciteit van de zeewierwouden van Australië, de VS, Nieuw-Zeeland, Indonesië en Chili om CO2 te verwijderen uit de atmosfeer", aldus Dr. Filbee-Dexter. Kustzones in de oceaan vangen veel CO2 op en verdienen dus de volle aandacht bij maatregelen om klimaatverandering tegen te gaan en tegelijkertijd de biodiversiteit in stand te houden. Tot op heden is er echter onvoldoende aandacht voor de rol die zeewierwouden spelen in het mechanisme van ‘blauwe’ koolstof, de CO2 die voor lange tijd wordt opgeslagen in de oceaan en in kustecosystemen.

Zeewierkweek

Prof. dr. Jack Middelburg van de Universiteit Utrecht, een van de betrokken onderzoekers, wijst op het belang van deze studie voor natuurbehoud. Aantasting van de zeewierwouden leidt er immers toe dat deze opname van koolstof stopt. Het onderzoek onderstreept dan ook de dringende noodzaak om meer vaart te maken met het beschermen, beheren en herstellen van de zeewierwouden. Momenteel gaan die in rap tempo achteruit als gevolg van diverse menselijke oorzaken, zoals opwarming van de oceaan, mariene hittegolven, vervuiling door nutriënten en overbevissing. “Wij hebben vooral gekeken naar natuurlijke wierecosystemen”, voegt Middelburg toe, “maar zeewierkweek op zee kan ook een grote rol spelen in de verwijdering van CO2. Ook bij die toepassing zijn onze bevindingen zeer relevant, om te kunnen bepalen hoeveel CO2 je dan kunt afvangen.”

Artikel

Karen Filbee-Dexter, Albert Pessarrodona, Morten F. Pedersen et al., ‘Carbon export from seaweed forests to deep ocean sinks’, Nature Geoscience, https://doi.org/10.1038/s41561-024-01449-7