Winnaars wedstrijd 'Gedichten voor Mensenrechten' bekend

De Universiteit Utrecht kondigt met trots de twee ex aequo winnaars aan van de eerste “Poems for Human Rights” wedstrijd, één geschreven in het Engels, één in het Nederlands. Felicitaties aan de dichters wiens werk eruit sprong tussen de 66 inzendingen!

De winnende gedichten van de jury:

• Marieke Vreeken – Human Treaty 
• Vicky Breemen – Universe Declaration 

De wedstrijd trok een ongelooflijke diversiteit aan gedichten, waardoor het voor de jury een bijzondere uitdaging was om twee winnaars te kiezen. De jury, bestaande uit Geert Buelens, Antoine Buyse, Hanneke van Eijken, Marieke Gelderblom, Mia You and Michiel Doorman, selecteerde de winnende gedichten op basis van een blinde beoordeling (de namen van de auteurs werden niet getoond) en merkte op: “De gedichten waren zo uiteenlopend qua poëtische tradities en vormen dat het moeilijk was om ze met elkaar te vergelijken. De winnende inzendingen onderscheidden zich echter door hun originaliteit, diepgang en impact.” 

Human Treaty door Marieke Vreeken

Marieke Vreeken legde uit dat Human Treaty deel uitmaakt van haar lopende project 'Conventions', waarin ze “woorden uit internationale verdragen knipt, met als doel de strakke, formele taal van deze juridische teksten om te zetten in zachtere, contemplatieve stukken.” De woorden voor dit gedicht komen uit het Handvest van de Verenigde Naties.

“Human Treaty biedt een scherp commentaar op het conflict tussen de idealen van mensenrechten op papier en de uitvoering ervan in de praktijk. Het samenspel van botsende woorden en interpunctie in het gedicht versterkt deze confrontatie.

 “Human Treaty biedt een scherp commentaar op het conflict tussen de idealen van mensenrechten op papier en de uitvoering ervan in de praktijk. Het samenspel van botsende woorden en interpunctie in het gedicht versterkt deze confrontatie. De beknoptheid vergroot de impact nog meer en brengt een krachtige boodschap over met precieze, weloverwogen duidelijkheid,” aldus de jury.

Vreeken, UU-alumna en huidig beleidsadviseur Asiel, Migratie & Rechtsstaat voor De Groenen in het EU-parlement, vertelt over haar inspiratie: “Dit gedicht biedt een overdenking van mijn persoonlijke ervaringen met het werken in het mensenrechtenveld. Het onderzoekt dat knagende gevoel van verzet tegen wat niet goed is; die drang om het leven te dwingen de grondrechten te volgen; de spanning die deze strijd kan veroorzaken in het menselijk lichaam en het vervagen van de grenzen tussen werk en zelf. Ik heb doelbewust een rigide vorm gebruikt, met woorden die uit een internationale verdragstekst zijn geknipt, om een heel ander soort stuk te maken, als een manier om dat hardnekkige gevoel van hoop dat echte verandering mogelijk is, te weerspiegelen.”

Universe Declaration door Vicky Breemen

Boom! het hout op in het holst van de
stad als een illegale vijg geen lucht krijgt

als we het uitgestoten voor de kieuwen krijgen,
door de beslisbomen het de facto bos niet meer zien

het is niet dat we op in-de-knoop-punten
te drinken zijn gevraagd
met wie we in zee of door het stikstof gaan

of wie zal opdraaien voor de nachtschade als we
straks spooksteden kweken zonder schaduwarchief

uit eigen schijnbeweging houden we ons
graag een zeespiegel voor:
zal er met de kunstmatige kennis van nu
nog een wal staan waaraan we stuurlui kunnen zijn?

waren onze bekken maar opengebroken

overwegende, dat de aard der verklaring is:
we zouden moeten bouwen op drijfhout

Universe Declaration laat de lezer stilstaan en opnieuw nadenken over wat rechten menselijk (of meer dan menselijk) maakt, en het creëert dit effect door innovatief, mooi en speels gebruik van de Nederlandse taal.

“Universe Declaration verbindt het idee van mensenrechten als een fragiel ideaal met onze hele leefomgeving en de druk die daarop staat. Daarbij laat het de lezer stilstaan en opnieuw nadenken over wat rechten menselijk (of meer dan menselijk) maakt, en het creëert dit effect door innovatief, mooi en speels gebruik van de Nederlandse taal”, aldus de jury.

Breemen, die universitair docent is bij het Centre for Intellectual Property Law en het Montaigne Centre for Rule of Law and Administration of Justice aan de Universiteit Utrecht, legt uit wat haar ertoe bracht om aan dit gedicht te werken: “In mijn werk over recht, innovatie en technologie heb ik gezien dat nieuwe technologieën waarschijnlijk invloed hebben op (de rechten van) zowel toekomstige generaties als de natuur, en die twee zijn ook met elkaar verbonden. Maar wie vertegenwoordigt de toekomst of niet-menselijke actoren? Dat perspectief ontbreekt soms in de discussies, en ik wilde dat een stem geven in mijn gedicht.”

Aanbevolen gedichten

De jury wil ook de volgende gedichten complimenten geven voor hun rijke beeldtaal en krachtige boodschap:

• Wie schrijft dan nog – Ongehoord Soedan door Elyse Touron - van der Roer 
• Ashes and Echoes door Sandeep Kumar Mishra 
• True colours door Safiya Lall Mohamed 
• It rains bombs door Alessandra Spadaro 

Prijzen en publiciteit

De drie winnaars ontvangen elk een prijs van €100, dankzij de sponsoring van het Nederlands Instituut voor de Rechten van de Mens (SIM), het Freudenthal Instituut en Institutions for Open Societies. 

De winnaars worden ook uitgenodigd om hun gedichten ten gehore te brengen tijdens de 'Impact Night 2024: Mensenrechten voor huidige en toekomstige generaties' op 10 december 2024, de Dag van de Rechten van de Mens, en in de Faculty Club op 6 februari 2025.  

Daarnaast zullen zowel de winnende gedichten als de geprezen gedichten te zien zijn in een reizende tentoonstelling door heel Utrecht:

• Janskerkhof 3, Utrecht (10-17 december 2024)
• Universiteitsbibliotheek Centrum, Drift 27 (half december 2024 tot half januari 2025)
• Bibliotheek Neude, Neude 11 (30 januari - 5 februari 2025)

Kijk op hun respectievelijke websites voor meer details, en mis de kans niet om deze krachtige werken te ervaren! 

Dank aan iedereen die heeft deelgenomen aan de wedstrijd en de schijnwerper op mensenrechten wilde richten.