“We willen impact maken op de gezondheid van werkende mensen”

Het College van Bestuur heeft Frits van Rooy per 15 oktober 2024 benoemd tot hoogleraar ‘Vroegsignalering en preventie van beroepsziekten’ bij het Institute for Risk Assessment Sciences van de faculteiten Diergeneeskunde en Geneeskunde van de Universiteit Utrecht. De leerstoel heeft als voornaamste doel om wetenschap en praktijk te verbinden. “We willen de gezondheid en duurzame inzetbaarheid verbeteren van mensen die werken met gevaarlijke stoffen.”

Jaarlijks overlijden duizenden mensen in Nederland door beroepsmatige blootstelling aan gevaarlijke stoffen. Dat is slechts het topje van de ijsberg, want het aantal mensen dat ziek wordt is nog veel groter. Na roken en ongezonde voeding veroorzaken slechte arbeidsomstandigheden en milieuvervuiling de meeste zieke mensen in Nederland.  Vaak wordt het verband met werk pas jaren later, of zelfs helemaal niet gelegd. 

Voorkomen is beter dan genezen, maar voor beroepsziekten blijkt dat in de praktijk lastig. Er is te weinig kennis over gevaarlijke stoffen en de instrumenten van de bedrijfsgezondheidzorg zijn ontoereikend voor effectieve preventie. Van Rooy: “Elke (bedrijfs)arts zou zich moeten afvragen als een werkende op het spreekuur komt: ‘Zou het ziektebeeld kunnen worden verklaard door blootstellingen op het werk?’. Als de relatie kan worden gelegd, heeft men de mogelijkheid voor preventie in handen.” 

Wat betekent deze benoeming voor jou?

“Het is een erkenning van de urgentie en het maatschappelijke belang. Het betekent ook verantwoordelijkheid om impact te maken op de gezondheid van werkende mensen. Een belangrijk onderdeel is de academisering van de bedrijfsgezondheidszorg, waarbij wetenschappelijke inzichten systematisch worden geïntegreerd in de praktijk. We delen wetenschappelijke kennis via de Lexces Academy met arbeidshygiënisten, (bedrijfs)artsen en andere professionals. Ook stimuleren we de samenwerking tussen de verschillende professionals in praktijkgerichte onderzoeksprojecten.” 

Wat zie jij als belangrijkste doel van de leerstoel?

“De kloof dichten tussen theoretische kennis en praktijk. Door verbinding kunnen we relevant wetenschappelijk onderzoek doen, kennis in beide richtingen verspreiden en preventieve maatregelen sneller en effectiever implementeren. De praktijk is nu nog niet goed in staat om effectieve preventie te realiseren. Er is een nieuwe, integrale aanpak nodig. Daarin moeten we onder meer het exposoom betrekken, inzicht vergaren in individuele blootstellingen, instrumentarium realiseren voor vroegdiagnostiek en -signalering, en data verzamelen op individueel-, populatie- en bedrijfsniveau. 

Kun je een voorbeeld geven?

“Kijk naar dierenartsen en agrariërs. Zij komen in aanraking met infectieuze en chemische stoffen, met een risico op arbeidsgerelateerde ziekten. Het is belangrijk voor preventie om daar aandacht aan te besteden in het onderwijs, maar ook om onderzoek te doen zodat dierenartsen en agrariërs gezond hun pensioen kunnen halen.” 

Wat is de relevantie van het onderzoek voor de maatschappij?

“De leerstoel kan bijdragen aan een gezondere en veiligere werkomgeving, vermindering van ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid en vroegtijdige sterfte. Met opgedane kennis kunnen we onderbouwde beleidsmaatregelen opstellen om gezondheidsrisico’s te beperken. Dat is van belang voor werkenden, werkgevers en de samenleving. Ons doel is dat er uiteindelijk geen mensen meer sterven of ziek worden door blootstelling aan gevaarlijke stoffen op het werk.” 

Van Rooy gaat één dag per week (0.2 fte) werken als hoogleraar. Arbo Unie financiert de leerstoel.