Wanneer is rijk ‘te rijk’? Daarover is Nederland het opvallend eens
Eerste onderzoek ooit naar het bestaan van een rijkdomsgrens
Uit onderzoek eerder dit jaar bleek dat de rijkste 1 procent van Nederlandse huishoudens een derde van al het private vermogen in ons land bezit. Kunnen we terecht stellen dat die mensen ‘te rijk’ zijn? Is er, net als een armoedegrens, ook een rijkdomsgrens - en waar ligt die dan? Tot voor kort was er alleen theoretische onderbouwing voor het bestaan van zo’n grens. Onderzoek van filosoof en econoom Ingrid Robeyns en sociologen Tanja van der Lippe, Vincent Buskens, Arnout van der Rijt en Nina Vergeldt bewijst dat de rijkdomsgrens ook empirisch kan worden bevestigd. In een uniek onderzoek zochten ze uit hoe de Nederlandse bevolking hierover denkt.
In 2017 pleitte hoogleraar Ingrid Robeyns in een filosofisch paper dat er, net als dat er een armoedegrens bestaat, een bovengrens van rijkdom is. Ze sloeg de handen ineen met de Utrechtse sociologen Tanja Van der Lippe, Vincent Buskens, Arnout van der Rijt en Nina Vergeldt om empirisch te onderzoeken of het idee van een rijkdomsgrens onderschreven wordt door de Nederlandse bevolking. Om dit te kunnen bepalen, verzamelden de onderzoekers data onder een representatieve groep. Met behulp van kwantitatieve onderzoeksmethodes en analyses toetsten zij de theorie.
Innovatief interdisciplinair onderzoek
De eerste resultaten van het multidisciplinaire onderzoek verschenen eerder al in Economisch-Statistische Berichten. In een nieuw open access artikel hebben de onderzoekers nu verder onderzocht waar die rijkdomsgrens dan precies zou liggen. Een uniek onderzoek: nooit eerder werd er empirisch onderzoek gedaan naar het bestaan van een rijkdomsgrens.
Uit het onderzoek blijkt dat bijna alle Nederlanders een grens trekken tussen een gezin dat ‘rijk’ of ‘extreem rijk’ is. Ook is er in Nederland veel overeenstemming over waar de rijkdomsgrens ligt, namelijk tussen de 1 en 3 miljoen euro aan vermogen voor een gezin van vier. Opvallend genoeg is het eigen inkomen en opleidingsniveau van de respondenten niet van invloed op hoe zij hierover denken. Hoewel de meeste mensen niet direct een probleem zien in het rijk zijn op zich, voelen veel van hen wel iets voor het hoger belasten van het vermogen van extreem rijken als dat de kwaliteit van leven verhoogt van kwetsbare groepen in de samenleving. Het inperken van inkomens en vermogen wordt niet direct als noodzakelijk gezien.
Het artikel verscheen Open Access in het tijdschrift Social Indicators Research.
Onderzoek naar de open samenleving
De onderzoekers van deze studie maken deel uit van het strategisch thema Instituties voor Open Samenlevingen, waarbinnen wetenschappers uit diverse vakgebieden samenwerken. “Dit onderzoek had zowel de input van de economische sociologie als de ethiek nodig. We hebben in dit onderzoek bruggen geslagen tussen die disciplines. Het is fascinerend dat we nieuwe vragen kunnen beantwoorden als we met interdisciplinaire teams werken”, aldus prof. dr. Ingrid Robeyns.