Vluchtelingen toelaten of niet? Ethiek Instituut zet morele afwegingen op een rij

Welke morele verantwoordelijkheden hebben we als Europese Unie tegenover vluchtelingen? Hoe moeten we de belangen van mensen die op de vlucht zijn afwegen tegen de belangen van de inwoners van landen die vluchtelingen opnemen? In het tweede deel van de reeks Ethische annotaties delen onderzoekers en studenten van het Ethiek Instituut wetenschappelijke inzichten uit de ethiek en de politieke filosofie over de vluchtelingenkwestie met een breed publiek.

Deze Ethische annotatie geeft verdieping aan het huidige vluchtelingendebat door duidelijk te maken welk spectrum aan posities er in de ethische en politiek-filosofische literatuur te vinden is. De auteurs gaan onder meer in op de definitie van ‘vluchteling’ en ze maken aannames expliciet die vaak in het debat verborgen zijn.

Geringe kosten

Ze bespreken moreel relevante redenen die de EU heeft om vluchtelingen toe te laten, en redenen om dat niet te doen. Van groot belang bij de afweging van voors en tegens is volgens de auteurs de notie van ‘geringe kosten’: wanneer de kosten van het toelaten van vluchtelingen ‘gering’ zijn, heeft de EU in ieder geval de morele verantwoordelijkheid om dit inderdaad te doen. Met kosten worden dan niet alleen financiële kosten bedoeld, maar ook bijvoorbeeld sociale, (geo)politieke en culturele.

Opvang in de regio

De auteurs zetten uiteen waarom opvang in de regio in veel gevallen geen moreel juiste oplossing is. Ten eerste kunnen de mensenrechten vaak niet goed beschermd worden in vluchtelingenkampen. Ten tweede raken de samenlevingen van naburige landen ontwricht wanneer vluchtelingen plotseling bijvoorbeeld een kwart van de bevolking vormen, zoals nu in Libanon het geval is met Syrische vluchtelingen.

Méér doen

In diverse situaties dient de EU méér te doen dan wat ten opzichte van andere landen haar ‘eerlijke’ deel zou zijn, zo maakt deze Ethische annotatie duidelijk. Eén voorbeeld is de situatie waar de kosten voor de EU gering blijven en waar vluchtelingen zonder hulp in de kou blijven staan als de EU niet méér doet. Daarnaast heeft de EU vooral wanneer zij medeveroorzaker is van de problemen waardoor mensen op de vlucht slaan, een sterke morele verantwoordelijkheid om méér te doen om deze vluchtelingen te helpen, ook als dat grotere kosten met zich meebrengt.

Ethische Annotaties

Met de reeks Ethische Annotaties maakt het Ethiek Instituut inzichten uit de wijsgerige ethiek over actuele kwesties toegankelijk voor een breed publiek van studenten, beleidsmakers, bedrijfsleiders, politici, journalisten, activisten, en andere burgers.