Vlogs tonen scholieren de kracht van het woord
Wat is de kracht van het gesproken en geschreven woord? Dr. Martine Veldhuizen (Talen, Literatuur en Communicatie) maakte een serie vlogs over dit onderwerp, die middelbare scholieren tijdens de vakken Nederlands, Maatschappijleer en Geschiedenis op aansprekende wijze laten kennis maken met wetenschappelijk en maatschappelijk relevante vragen, zoals: 'Wat is de geschiedenis van de vrijheid van meningsuiting?', 'Deed schelden pijn in de middeleeuwen?' en 'Zijn vrouwen te vertrouwen?'.
Een nieuwe generatie
In het Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde licht Veldhuizen haar project verder toe. "Uit onderzoek van cognitiewetenschappers naar audiovisuele leerbronnen blijkt dat de combinatie gesproken en geschreven tekst en beeld een hoger leerrendement kan opleveren dan bijvoorbeeld alleen tekst," vertelt ze. Kennisvideo's of vlogs zijn dus een interessante optie, maar moeten zorgvuldig worden ontworpen: zo is het bijvoorbeeld belangrijk om vanuit een vraag te werken. Veldhuizen is ervan overtuigd dat, met de juiste insteek, vlogs een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan de leerervaringen van deze generatie.
Overtuigingsstrategieën
De vlogs zijn ontwikkeld in samenwerking met onder andere film- en programmamaker Olaf Koelewijn, Nederlandse musea en studenten van de Universiteit Utrecht. Zo vertellen in de vierde aflevering vier honoursstudenten over hun onderzoek naar de overtuigingsstrategieën die goede doelen gebruiken om mensen geld te laten doneren. "We hebben ontdekt dat het erg uitmaakt hoe je iets zegt, dus waar je nadruk op legt" vertelt student Mees Roelofs. "Dat kan positief of negatief: dat heet framing." Negatieve framing benadrukt de ernst van het probleem, positieve framing juist de oplossing. De studenten ontwikkelden zelf een fundraiser waarbij ze deze strategieën toepasten.
Spin-off
Eind januari startte een spin-off van het vlogproject, waarbij vmbo-scholieren samen met onderzoekers van de Utrecht Young Academy vlogs samenstelden over onderwerpen als klimaatverandering, identiteit en de kracht van taal. Uitgangspunt was het vinden van onderzoeksvragen die interessant zijn voor jongeren, zoals 'Is er leven mogelijk op een andere planeet?'. Op 4 maart wordt het project afgesloten met een presentatie van de vlogs in de aula van het Academiegebouw.
De vlogs zijn te bekijken op het YouTubekanaal van de Universiteit Utrecht.
Afl. 1: Wat is de geschiedenis van het handgeschreven boek?
Stap in een wereld vol felle kleuren en boeiende verhalen: het middeleeuwse handschrift. In de tentoonstelling 'Magische miniaturen' van Museum Catharijneconvent worden voorbeelden getoond van ridderlijke romances, gebed, biologie en geschiedenisboeken.
Afl. 2: Wat is de geschiedenis van de vrijheid van meningsuiting?
Wat is de historische achtergrond van onze ideeën over de vrijheid van meningsuiting? Maak kennis met de zeventiende-eeuwse filosoof Baruch de Spinoza, die in het Spinozamuseum Rijnsburg radicale ideeën over dit onderwerp presenteerde. Hij maakt deel uit van een lange traditie van waarheidsvertellers.
Afl. 3: Deed schelden pijn in de middeleeuwen?
Je tong doorboord met een ijzeren staaf - dit was een premoderne straf voor zware spraakmisdaden. In Museum de Gevangenpoort kom je verschillende soorten historische straffen tegen voor schelden, beledigen, lasteren en meineed plegen. De beroemdste gevangene van zijn tijd, Cornelis de Witt, veroordeeld voor meineed en stierf een wrede dood.
Afl. 4: Hoe haal je iemand over om geld aan het goede doel te geven?
Liefdadigheidsinstellingen willen dat je een donatie geeft. Welke overtuigingsstrategieën gebruiken ze? Studenten van de Universiteit Utrecht bieden vier inzichten.
Afl. 5: Wie was kluizenaar en schrijfster Berta Jacobs?
Wie was de laatmiddeleeuwse kluizenaar Berta Jacobs, of 'Suster Bertken'? Ze schreef de mooiste gedichten in haar afzondering. Ze was beroemd in haar tijd, zoals blijkt uit handgeschreven bronnen die door het Utrechts Archief worden bewaard.
Afl. 6: Van Kenau naar kenau, oftewel: hoe verandert je naam in een scheldwoord?
De Nederlandse powervrouw Kenau werd in haar eigen tijd, de zestiende eeuw, gezien als een held. Nu is 'kenau' echter een scheldwoord - waarmee 'mannelijke vrouw' wordt bedoeld. Hoe is dat gebeurd?
Afl. 7: Wat is de geschiedenis van de vrijheid van meningsuiting: kritiek uiten op machtige mensen
Durf jij de waarheid te spreken tegen macht? Drie personages in laatmiddeleeuwse verhalen geven advies over de zaak - een haan, een bisschop en een piraat. Ze zijn te vinden in een van de eerste gedrukte boeken in het Nederlands, nu gehuisvest in de Universiteitsbibliotheek Utrecht.
Afl. 8: Zijn vrouwen te vertrouwen?
Vrouwen in Hollywoodblockbusters worden vaak afgeschilderd als onbetrouwbaar en gevaarlijk. Wat is de geschiedenis van dit beeld van de vrouw? Studente Annika van Bodegraven deed onderzoek naar hetzelfde soort vrouwen in laatmiddeleeuwse Nederlandse verhalen.