Valérie Masson-Delmotte over de rol van academici in de klimaatcrisis

Op 31 augustus organiseerde de Utrecht Young Academy een online paneldiscussie over hoe we op de universiteit om moeten gaan met de klimaatcrisis. Leden van het panel waren prof. Valérie Masson-Delmotte, prof. Wilco Hazeleger, dr. Heleen Mees, drs. Lonneke Roelofs, en mr. Tim Bleeker. Tijdens de paneldiscussie hebben is de impact van klimaatverandering besproken en hoe dit de academische loopbaan van toekomstige wetenschappers beïnvloedt.  

Valérie Masson-Delmotte is medevoorzitter van de IPCC en is onderzoeksdirecteur bij het Franse atoomcommissariaat. Zij heeft op 31 augustus een eredoctoraat van de Universiteit Utrecht ontvangen. Ze opende de paneldiscussie met een verklaring over drie belangrijke aspecten van de rol die wetenschappers hebben in de klimaatcrisis.

"Wereldwijd lopen universiteiten, jonge onderzoekers en studenten voorop bij het begrijpen van de uitdagingen van klimaatverandering en het onderzoeken van risico’s en oplossingen. Naar mijn mening is er een specifieke vraag over de rol van academici in klimaatverandering. Het is ten eerste onze rol om kennis te produceren, te communiceren en te delen.

Universiteiten leiden docenten op en universiteiten leiden studenten op. Om deze ongekende uitdagingen aan te gaan, hebben we nieuwe vaardigheden en een nieuwe mentaliteit nodig.

"Het tweede aspect van de rol van academici is het produceren van wetenschap die besluitvorming kan informeren. Dit betekent dat onderzoeksvragen samen met gemeenschappen, bedrijfssectoren, steden en burgers ontworpen moeten worden, zodat onze wetenschap relevant is voor geïnformeerde beslissingen.

Het derde punt gaat over de rol van onderwijs, op alle niveaus. Universiteiten leiden docenten op en universiteiten leiden studenten op. Om deze ongekende uitdagingen aan te gaan, hebben we nieuwe vaardigheden en een nieuwe mentaliteit nodig. De opleiding moet niet alleen theoretisch zijn, maar ook training door oefening, training door projecten. Dit is van groot belang voor de vernieuwde mindset en het implementeren van deze nieuwe vaardigheden.

Hierbij hoort ook hoe je om moet gaan met de vele dimensies van duurzaamheid, hoe je de complexiteit van risico’s en oplossingen kan doorgronden, die allerlei voor- en nadelen hebben wat betreft de dimensies van duurzaamheid."

Deel kennis met beleidsmakers

Tegenwoordig hebben we meer kennis dan ooit over klimaatverandering. Maar ondanks deze kennis, wordt er weinig actie ondernomen. Tijdens de paneldiscussie ging Valérie in op waar dit mis gaat. 

"Binnen mijn rol in het IPCC heb ik discussies meegemaakt met directeuren van grote bedrijven, afgevaardigden van het parlement, ministers en regeringsleiders. Ik kan je vertellen dat wanneer je tijdens een een-op-een gesprek een paar vragen om hun basiskennis over klimaatverandering te pijlen, deze vaak bijna nul is. Er zijn natuurlijk uitzonderingen, maar dit betekent dat de mensen die beleid maken vaak een zeer beperkte achtergrond hebben over deze onderwerpen."

Ik denk dat universiteiten zich moeten inzetten om jonge onderzoekers die geraakt zijn door de pandemie zo goed mogelijk te ondersteunen.

Ontwikkeling van academische carrières

Valérie ging ook verder in op de ontwikkeling van academische carrières de komende 10 tot 20 jaar. Zullen we in onze ivoren toren blijven, of meer divers worden? "Ten eerste ben ik erg bezorgd over de effecten van de huidige pandemie op de loopbaan van jonge onderzoekers, vooral voor degenen met zorgtaken. Ik denk dat universiteiten zich moeten inzetten om jonge onderzoekers die geraakt zijn door de pandemie zo goed mogelijk te ondersteunen. 

In mijn omgeving merk ik een duidelijke drang vanuit jonge onderzoekers om gewoontes te veranderen. Ze dringen aan op het verminderen van uitstoot gerelateerd aan onderzoeksactiviteiten, reizen, werk, laboratoriumapparatuur, veldwerk en internationale congressen. Ze zetten nieuwe methoden in om inclusieve deelname tijdens bijeenkomsten te bevorderen.

Dus naar mijn mening is het momenteel al aan het veranderen, dankzij de nieuwe mentaliteit van jonge wetenschappers die de cognitieve dissonantie willen vermijden waar in het verleden, decennialang, mijn generatie gebukt onder is gegaan op dit gebied. Maar de jonge onderzoekers hebben ondersteuning nodig en dit vraagt om discussies binnen de academische wereld, ruimte voor deze discussies waar je standpunten kunt delen en de beste strategie kunt bepalen voor elke universiteit."

Kennis delen

Als laatste deelde Valérie wat haar het meest heeft geholpen om kennis wijd te verspreiden. "Wat mij het meest heeft geholpen is om te werken met tieners. Als je jouw wetenschap kan uitleggen aan een nieuwsgierige vijftienjarige, kan je het uitleggen aan de minister-president van het land. Hiervoor moet je oefenen. Je moet het een keer doen en kijken waar het misging, wat te veel jargon bevatte, wat ze niet begrepen. Een tiener heeft een zeer kritische blik en zal je snel vertellen als ze er niets van begrijpen. Dit is het meest nuttige dat ik ooit heb gedaan om kennis te kunnen delen."