Utrechtse informaticus onderzoekt inrichting stemlokalen in coronatijd
Crowdsimulatie-rapport bediscussieerd in Tweede Kamer
Welke invloed hebben de coronamaatregelen op de gang van zaken in stemlokalen? Dat onderzocht informaticus Roland Geraerts met zijn startup uCrowds in opdracht van het Ministerie van BZK, in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart. Uit de simulaties blijkt dat het stemmen meer tijd kost, maar dat de totale uitlooptijd meevalt. Het resulterende rapport is besproken in de Tweede Kamer, en Geraerts heeft aangeboden de inrichting van individuele stemlokalen door te lichten met zijn crowdsimulatiesoftware.
“Door de coronamaatregelen duurt de stemprocedure langer,” legt Geraerts uit, “maar volgens de kieswet moet iedereen die voor de sluiting van het stemlokaal in de rij staat, zijn stem nog kunnen uitbrengen.” Dat kan dus betekenen dat de stemlokalen langer bezig zijn en dat de uitslag later komt. “Dat viel uiteindelijk reuze mee. Maximaal een half uur, volgens onze simulaties. Dat vonden ze natuurlijk prettig om te horen.”
Inrichting van het stemlokaal
Uit de simulaties blijkt dat het stemmen meer tijd kost door factoren als social distancing en desinfectie bij binnenkomst. De capaciteit van stemlokalen is lager en er moet rekening gehouden worden met ruimte voor wachtrijen buiten. Geraerts: “We hebben de simulaties uitgevoerd bij drie typische stemlokalen met verschillende afmetingen, en per type stemlokaal uitgerekend hoeveel extra tijd de stemprocedure kost. Daarnaast hebben we wat adviezen gegeven over de gang van zaken en de inrichting van het stemlokaal.”
Zo bleek uit de simulaties bijvoorbeeld dat in het kleinste type stemlokaal opstoppingen ontstaan als daar drie stemhokjes worden geplaatst. Als er maar twee stemhokjes staan, hebben kiezers meer bewegingsruimte en is de totale doorlooptijd korter. Ook blijkt het efficiënter te werken als per kiezer één stembureaulid zowel het identiteitsbewijs controleert als het stembiljet overhandigt, dan wanneer die taken gesplitst worden tussen twee stembureauleden.
Fundamenteel onderzoek naar concrete toepassing
“We hebben vorig jaar al in mei het wiskundige model achter de simulatie uitgebreid om rekening te kunnen houden met social distancing”, vertelt Geraerts. “Het is heel fijn om te zien dat dat toegepast wordt. Nu bij de verkiezingen, maar vorig jaar bijvoorbeeld ook al voor het Stadskantoor in Utrecht. Ik vind het vooral heel leuk om die hele keten te zien: van fundamenteel onderzoek, het wiskundige model achter de simulaties, naar de concrete toepassing in stemlokalen.”