Universiteit Utrecht trekt in 2008 verleende doctorsgraad in

Het College voor Promoties (CvP) van de Universiteit Utrecht heeft vastgesteld dat een uit 2008 stammend proefschrift niet voldoet aan belangrijke principes van wetenschappelijke integriteit, zoals zorgvuldigheid en precisie, betrouwbaarheid en controleerbaarheid en replicatie. Er is sprake van dusdanig verwijtbare en grootschalige nalatigheden dat het proefschrift niet voldoet als een proeve van bekwaamheid om toe te treden tot de professie. Dat betekent dat het doctoraat onterecht is verleend. Het CvP is daarom over gegaan tot intrekking van de verleende graad.

Het gaat om een promotie in Utrecht van een buitenpromovendus in 2008. Over de artikelen die samen het proefschrift vormen zijn klachten ingediend bij de Universiteit Utrecht, die zijn beoordeeld door de Commissie Wetenschappelijke Integriteit (CWI) van de universiteit. Het gaat onder meer om klachten over de gebruikte data. De Commissie acht de klachten gegrond. Op basis hiervan heeft het College van Bestuur van de universiteit besloten de zaak voor te leggen aan het College van Promoties. Dat orgaan gaat over zaken rond wetenschappelijke promoties en wordt gevormd door de decanen van de faculteiten en de rector magnificus.

Artikelen ingetrokken

Verschillende hoofdstukken van het proefschrift bestaan uit artikelen die in wetenschappelijke tijdschriften zijn gepubliceerd. Bij vijf artikelen waren tijdschriftredacties ten tijde van de beoordeling door de CWI (in mei 2022) al op de hoogte van problemen in de artikelen en hebben zij op basis van eigen onderzoek al actie ondernomen: twee artikelen zijn ingetrokken, bij twee artikelen is een “expression of concern” opgenomen en bij één artikel is een Editor’s Note of concern geplaatst. De tijdschriften waarin de overige vier artikelen zijn verschenen, worden geïnformeerd over het intrekken van de graad.

Promotiepremie teruggestort

Rector Henk Kummeling geeft aan dat de kwestie grondig is onderzocht en dat de universiteit van deze zaak wil leren. “De UU heeft natuurlijk allereerst besloten de in 2008 gekregen promotiepremie van 93.060 euro terug te storten. Ook hebben we ons afgevaagd hoe dit heeft kunnen gebeuren. Waarom heeft de promotor of promotiecommissie dit niet gezien? En zou zoiets nu nog  kunnen gebeuren?”

Regels sinds 2008 aangescherpt

Destijds was het mogelijk dat een buitenpromovendus op basis van elders verkregen data en een reeks artikelen in peer-reviewed tijdschriften aan de UU kon promoveren, zonder dat er bij de totstandkoming van de artikelen veel betrokkenheid was geweest van de (co-) promotor(en). Nu is dat niet meer het geval. Registratie van promovendi moet minimaal drie jaar voor de promotie plaatvinden, zodat ze een Utrechts traject doorlopen met bijbehorende kwaliteitsmonitoring en het volgen van onderwijs door de promovendus. Bij aanvang van het promotietraject worden afspraken vastgelegd over opleiding en begeleiding, het monitoren van de voortgang en de samenstelling van het begeleidingsteam, waarbij het vier-ogen-principe wordt gehanteerd. Ook is er 1 jaar na de start van een promotietrajecteen go/no-go moment waarbij de voortgang wordt beschouwd.

Strikte handhaving

Henk Kummeling: “We willen dit soort ondeugdelijke promoties niet hebben. In geen enkel vakgebied. Daarom hebben we als College van Promoties dit uitzonderlijke besluit genomen over het proefschrift uit 2008. Daarnaast hebben we als College van Promoties met alle decanen vastgesteld en uitgesproken hoe cruciaal het is dat we de huidige regels strikt hanteren.”