Universiteit Utrecht reikt drie eredoctoraten uit
Aandacht voor onderzoek naar duurzaamheid, jongeren en pandemieën
De Universiteit Utrecht reikt dit jaar tijdens de Opening Academisch Jaar op 6 september drie eredoctoraten uit aan Carlota Perez, Hugo Tempelman en Alcinda Honwana. Alle drie de onderzoekers tonen op eigen wijze aan dat de wetenschap cruciaal is voor het aanpakken van zaken zoals klimaatverandering, pandemieën en ongelijkheid. Met deze eredoctoraten lauwert de Universiteit Utrecht de onderzoekers en hun bijdrage aan het maatschappelijk debat
Carlota Perez: Slimme groene groei
Technologie ontwikkelt zich zo snel dat bedrijven en overheden het moeilijk kunnen bijbenen, met gevolgen voor onder meer het klimaat. Hoe kunnen we een duurzame toekomst waarborgen, terwijl technologische groei ook ruim baan krijgt? Dit is waar Carlota Perez, autoriteit op het gebied van technologische ontwikkelingen in een historische context, zich in haar werk mee bezig houdt. Samengevat noemt Perez dit onderzoeksveld “smart green growth”: een technologische revolutie waarbij duurzaamheid bovenaan staat.
De Venezolaans-Britse auteur van het invloedrijke boek Technological Revolutions and Financial Capital: The Dynamics of Bubbles and Golden Ages, stelt dat historisch gezien de beste tijden voor de maatschappij inderdaad zijn voortgevloeid uit het geven van de juiste richting aan van de technologische revoluties.
Wereldwijde kansgelijkheid, duurzame innovatie en democratie.
Sociale impact
Perez is geen vreemde in het maatschappelijk debat. Ze adviseert lokale en regionale overheden hoe om te gaan met grote technologische ontwikkelingen en betreedt ook geregeld de publieke bühne. Ze is door Forbes opgenomen in de top 5 van meest invloedrijke (vrouwelijke) economen). Bovendien is Perez voorzitter geweest van de European Commission’s Horizon 2020 Expert Group for Green Growth and Jobs, een onafhankelijke groep van deskundigen, die een rapport hebben opgesteld waarin ze een duurzame toekomst onderzoeken die kan bijdragen aan werkgelegenheid. Alles bij elkaar opgeteld, is Perez een uitgesproken voorstander van wereldwijde kansgelijkheid, duurzaamheid en democratie.
Carlota Perez is een wetenschapper met een enorme staat van dienst, die laat zien dat technologische revolutie én duurzame toekomst kunnen hand in hand gaan.
Baanbrekend onderzoek
Henk Kummeling, Rector Magnificus van de Universiteit Utrecht is verrukt dat Carlota Perez dit jaar een eredoctoraat ontvangt. “Carlota Perez staat voor smart green growth. Ze is een wetenschapper met een enorme staat van dienst, die laat zien dat technologische revolutie én duurzame toekomst kunnen hand in hand gaan. Ze doet niet alleen baanbrekend onderzoek maar zet haar expertise ook veelvuldig in om lokale en nationale overheden te adviseren hoe om te gaan met grote technologische veranderingen, en wel op een duurzame manier, ” aldus Kummeling. Het werk en onderzoek van Perez sluit perfect aan bij de strategische thema’s Institutions for Open Societies en Pathways to Sustainability van de Universiteit Utrecht
Curriculum Vitea Carlota Perez in een notendop
De Venezolaans-Britse onderzoeker Perez is momenteel verbonden aan het University College London en de Ragnar Nurkse School of Innovation and Governance, TalTech, Estonia, en is een honorary professor aan de University of Sussex. Bovendien is Perez nauw betrokken bij Deep Transitions, een flagship-project van het Utrecht University Centre for Global Challenges.
Hugo Tempelman: Van kleine hiv kliniek naar succesvolle NGO
Dokter Hugo Tempelman bouwde 26 jaar geleden letterlijk met eigen handen een kleine polikliniek voor de behandeling en preventie van infectie met hiv op het platteland van – nu - de armste provincie van Zuid Afrika, Limpopo. In de jaren die daarop volgden heeft Tempelman deze eerste polikliniek uitgebouwd tot een bijzondere en vooraanstaande NGO, die, met het Zulu woord voor olifant, Ndlovu is genoemd.
Ndlovu is inmiddels een gevestigde naam, als NGO en hiv kliniek, zowel nationaal als internationaal. De kliniek beschikt over een eigen apotheek, laboratorium en röntgenvoorziening. Aan scholen wordt tandheelkundige hulp geboden via een volledig uitgeruste tandarts bus.
Voedselpakketten voor 2500 arme gezinnen
(Gebrekkige) gezondsheidzorg
Uiteraard heeft op dit moment ook de diagnostiek en behandeling van Covid-19 ook alle aandacht. Het Ndlovu laboratorium is als één van de weinige in het gebied gecertificeerd voor uitvoeren Covid-19 diagnostiek met moderne PCR methoden. Omdat veel inwoners door de coronapandemie niet aan voedsel kunnen komen, bezorgen medewerkers van de kliniek ook wekelijks voedselpaketten aan 2500 arme gezinnen. Tempelman zet zich actief in om meer aandacht te krijgen voor de gebrekkige gezondheidszorg in de landelijke gebieden van Afrika. Zo staat Afrika achterin de rij voor een coronavaccin, iets waar Tempelman, zowel in de media als in de politiek, zijn onvrede en zorg over uitspreekt.
Hugo Tempelman is een bron van inspiratie als het gaat om bruggen slaan tussen wetenschap en maatschappij
Bijdragen aan een betere wereld
Rector Magnificus Henk Kummeling is trots dat Hugo Tempelman dit jaar het eredoctoraat ontvangt. “Als Universiteit Utrecht zijn we steeds op zoek hoe we kunnen bijdragen aan een betere wereld, hoe we de brug slaan tussen nieuwe wetenschappelijke inzichten en maatschappelijke impact. Hugo Tempelman is een bron van inspiratie in deze. Hij past zijn expertise toe om anderen te helpen. De data die in de kliniek wordt genereerd, is dan weer basis voor nieuwe wetenschappelijke publicaties waaraan hijzelf ook meewerkt. Dit eredoctoraat voor maatschappelijke verdiensten komt hem zeer toe,” aldus de rector.
Curriculum vitea Hugo Tempelman in een notendop
Tempelman was van 2007 tot 2012 gastdocent in Education and Health Care in Resource Poor Settings aan de Universiteit Utrecht. Hij begeleidde in die rol master studenten van Sociale Wetenschappen en creëerde promotie onderzoek voor het UMC Utrecht. In 2015 kreeg de samenwerking van Ndlovu met de Universiteit Utrecht en het UMC Utrecht vaste vorm door de oprichting van het Ndlovu Research Consortium, waaraan ook het Wits Reproductive Health and HIV Institute van de Universiteit van de Witwatersrand (Wits) in Johannesburg deelneemt. Via deze samenwerking hebben nu al 250 studenten onderzoek kunnen doen in - en naar - de Ndlovu kliniek. Tempelman is in 20007 benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau en in 2009 ontving hij de prestigieuze Martin Buber plaquette
Alcinda Honwana: Jeugd, protest en verandering in Afrika
Afrika is een jong continent. De gemiddelde leeftijd in Afrika is 19 jaar (ter vergelijking: in de Europa ligt die boven de 43). Jeugd is een precaire periode in het leven van mensen. Sommigen krijgen in die fase (financiële) steun van hun ouders of overheid, maar voor veel kinderen die in Afrika opgroeien is deze fase vooral een kwestie van overleven en door bikkelen.
Alcinda Honwana noemde dit ‘Waithood’: de soms langzame, moeizame en soms traumatiserende overgang van kind-zijn, naar zelfstandige volwassene. Haar grensverleggend onderzoek naar jeugd in het globale zuiden wordt alom geprezen. Met de term ‘waithood’ heeft zij internationaal aanzien verworven, zowel binnen als buiten de wetenschap.
Grensverleggend onderzoek naar kindsoldaten
Jongeren in conflictgebieden
Honwana promoveerde in de antropologie op een proefschrift over bezetenheid door de geesten van gesneuvelde soldaten in de Mozambikaanse burgeroorlog. Vanuit dit onderzoek ontwikkelde zij grote belangstelling voor het fenomeen kindsoldaten op het Afrikaanse continent, en voor de rol van jongeren in protestbewegingen. Speerpunt van haar onderzoek is de ontwikkeling van jongeren in conflictgebieden.
Alcinda Honwana is een voorbeeld van een wetenschapper die een brug weet te slaan van antropologische inzichten naar maatschappelijke impact.
Voorbeeld voor andere wetenschappers
Honwana’s onderzoek sluit uitstekend aan bij de onderzoeksthema’s Dynamics of Youth en het focusgebied Migration and Social Change. De interdisciplinaire insteek van Honwana’s onderzoek, gecombineerd met haar vermogen om wetenschappelijke kwesties in te brengen in het publieke debat, is bijzonder stimulerend en zal een frisse impuls geven aan lopend onderzoek binnen de Universiteit Utrecht. Henk Kummeling is onder de indruk van Honwana’s onderzoek, en de impact daarvan. “Alcinda Honwana kijkt naar protestbewegingen in conflictgebieden en onderzoekt de impact van oorlog en maatschappelijke instabiliteit op jongeren. Ze is een voorbeeld van een wetenschapper die een brug weet te slaan van nieuwe antropologische inzichten naar maatschappelijke impact,” vertelt Kummeling.
Curriculum Vitea van Alcinda Honwana in een notendop.
Honwana werd door de Universiteit Utrecht in 2007 voor een jaar benoemd op de Prins Claus Chair, een wisselleerstoel voor uitzonderlijke jonge academici uit het globale Zuiden. Daarnaast werkt ze als adviseur Social Development Policy bij de Verenigde Naties in New York. Daarvoor was ze gastdocent aan verschillende vooraanstaande universiteiten (CUNY, Columbia University, the New School for Social Research and the Open University). In 2019 was Honwana strategisch directeur van de Firoz Lalji Centre for Africa (LSE). Ook was ze programmamanager bij de Social Science Research Council (SSRC) in New York. Sinds 2016 is zij de voorzitter van het International African Institute in het Verenigd Koninkrijk.
Eredoctoraten en Opening Academisch Jaar
De eredoctoren ontvangen normaliter hun onderscheiding tijdens de Dies Natalis van de Universiteit Utrecht. In verband met de coronamaatregelen en de lockdown, is ervoor gekozen om het te verschuiven naar de Opening Academisch Jaar 2021/2022. De persoon die het doctoraat ontvangt krijgt een cappa (manteltje) met de rood-witte kleuren van de Universiteit Utrecht, mag de titel doctor honoris causa dragen en Dr.h.c. voor zijn naam zetten. Bij de plechtigheid zijn ook de door de faculteit aangewezen promotores aanwezig maar hun rol is duidelijk anders dan bij een 'gewone' promotie tot doctor. Er is geen sprake van een verdediging van onderzoek, maar van een eervolle en ceremoniële gelegenheid.